အမေရိကန်ရဲ့ ယူကရိန်းအိပ်မက်
မြစမ်းအေး
ယူကရိန်းတန်ပြန်ထိုးစစ် ရှုံးနိမ့်သွားပြီ။ ထိုးစစ်အစပိုင်းမှာ အချက်အလက် မပြည့်စုံတာကြောင့် ခန့်မှန်းဖို့ခက်ခဲသော်လည်း၊ ယခုအခါမှာ ယူကရန်းစစ်တပ်ဟာ ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာစာမှာ ဆက်လက်တိုက်ခိုက် နေသေးသော်လည်း မထိန်းချုပ်နိုင်တော့ဘူးဆိုတာ ထင်ရှားလာပါတယ်။ ကိဖ် Kyiv အစိုးရဟာ ဒွန်းဘတ်စ်ရုရှားခံစစ်ကြောင်း ပထမစည်းကိုပင် မချဉ်းကပ်နိုင်ပဲ လူသူလက်နက် အမြောက်အမြား ဆုံးရှုံးသွားပါတယ်။
အနောက်အုပ်စုဟာ ယူကရိန်းပြည်သူတွေရဲ့ အသက်ကို ထည့်မတွက်ဘူး။ ကိဖ်(ယူကရိန်း)အစိုးရကလည်း ငွေကြေးနဲ့ စစ်လက်နက် ဆုံးရှုံးမှုကိုသာတွက်ချက်ပြီး လူ့အသက်တွေ ဆုံးရှုံးတာကို စာရင်းထဲမထည့်ဘူး။ ဇွန် ၁၉ Bloomberg News ဖော်ပြချက်အရ ဥရောပသမဂ္ဂ EU မှ ယူကရိန်းသို့ ဘဏ္ဍာရေးအထောက်အပံ့ နောက်ထပ် ယူရို ၅၀ ဘီလီယံ (ဒေါ်လာ ၅၅ ဘီလီယံ) ပေးဖို့ရှိတယ်လို့ဆိုတယ်။ ဥရောပသမဂ္ဂအနေနဲ့ သူတို့အပေါ် ဝန်မိမှာကိုရှောင်ရှားတဲ့အနေနဲ့ အထောက်အပံ့၊ ဦးစားပေးချေးငွေ၊ အာမခံ စတဲ့ပုံစံများနဲ့ ပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ မဟာမိတ်ဥရောပနိုင်ငံတွေ စီးပွားရေးနွံနစ်နေသော်လည်း အမေရိကန်အဖို့ အခြေအနေကောင်းနေတာ မဟုတ်ပါဘူး။
အမေရိကန်ဘီလီယံနာနဲ့ ကွန်ဆာဗေးတစ်ခေါင်းဆောင် ဒေးဗစ်ဆက်စ် က (လာမယ့်နေတိုးထိပ်သီး အစည်းအဝေးက ဥရောပမှာ ထာဝရစစ်ပွဲ ဆင်နွှဲတော့မှာလား) David Sacks: Will upcomming NATO summit launch forever war in Europe? ဆိုတဲ့ ဆောင်းပါးဖြင့် Responsible Statecraft (Quincy Institute)တွင်၊ ယူကရိန်းတန်ပြန်ထိုးစစ် ရှုံးနိမ့်မှုနဲ့ ဘိုင်ဒင်အစိုးရ လမ်းပျောက်နေပုံကို ဇွန် ၁၆ ရက်နေ့က သုံးသပ်ဖော်ပြလာပါတယ်။
Sacks က ယခုလိုရေးပါတယ် (မော်စကိုက ယူကရိန်း နေတိုး NATO အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ရေးကို လုံးဝလက်မခံနိုင်ကြောင်း၊ ဒါဟာပြင်ပခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်ပြီး စစ်ရေးအရ အဓိကရည်မှန်းချက်အဖြစ် တားဆီးသွားမှာဖြစ်ကြောင်း၊ ထုတ်ပြန်ကြေညာထားပါတယ်။ လစ်သူရေးနီးယား Vilnius မြို့မှာ ရှေ့လကျင်းပမယ့် နေတိုးထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ ထုတ်ပြန်ဖို့ရှိတဲ့၊ စစ်ပွဲပြီးဆုံးသွားပြီးနောက် ယူကရိန်းကို နေတိုးအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံမယ်ဆိုတာဟာ၊ စစ်ပွဲဘယ်တော့မှ ပြီးဆုံးမှာမဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့ သဘောဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ယူကရိန်းကြားနေနိုင်ငံဖြစ်ရေးဆိုတဲ့ အပေးအယူလုပ်မှုမှ အနောက်အုပ်စု ဖယ်ခွာသွားတာပဲဖြစ်တယ်။)
ဇာလင်စကီး Zelensky နဲ့ အရှေ့(ဥရောပ)နေတိုးအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတချို့ အထူးသဖြင့် ပိုလန်နှင့် ဘော်လတစ်နိုင်ငံများက (အမေရိကန်)သမ္မတဘိုင်ဒင်အပေါ်(ယူကရိန်းကို နေတိုးအဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ဖို့) ဖိအားပေးမှာ သေချာပါတယ်။ ဇာလင်စကီးက အကယ်လို့ ယူကရိန်းကို နေတိုးအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် အခိုင်အမာထောက်ခံမှု မရှိခဲ့ရင် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့ တက်မှာမဟုတ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။
အမေရိကန်က ယူကရိန်းကို စစ်ရေးနဲ့ဘဏ္ဍာရေး အထောက်အကူ ဒေါ်လာ ၁၀၀ ဘီလီယံကျော် ခွင့်ပြုပြီးဖြစ်တယ်။ အမေရိကန်ပြည်သူတွေအတွက် လောလောဆယ် စီးပွားရေးအခက်အခဲ ကြီးမားနေချိန်မှာ ပိုမိုလိုအပ်တဲ့နေရာမှာမသုံးပဲ ယူကရိန်းစစ်မှာ သုံးစွဲတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ယူကရိန်းစစ်မျက်နှာမှာ အောင်မြင်မှုရလဒ်ကောင်းမရဘဲ အနောက်အုပ်စုအတွက် ယူကရိန်းစစ်ဟာတွင်းနက်ကြီး ဖြစ်လာပြီး အရင်းအမြစ်တွေ ကြာလေခန်းခြောက်လေ ဖြစ်နေပါတယ်။
ရူးကြောင်ကြောင်နိုင်တာက ယူကရိန်းစစ်ကြောင့် အကြွေးဝန်ပိသထက်ပိလာတာကို အနောက်အုပ်စုက စိတ်အနှောင့်အယှက် မဖြစ်ကြပါဘူး။ ယူကရိန်းအောင်ပွဲရပြီးရင် ရုရှားထံမှ အလျော်တောင်းမယ်လို့ ဆိုတယ်။ ကိဖ်အစိုးရကလည်း အနောက်နိုင်ငံများရဲ့ ထောက်ပံ့မှုမလုံလောက်၊ ကောင်းကောင်းမထောက်ပံ့ဘူးလို့ ပြောတယ်။ တယ်ဟုတ်ကြပါလား။ တကယ်က ယူကရိန်းအစိုးရရဲ့မိုက်မဲမှုကြောင့် ယူကရိန်းပြည်သူ ထောင်သောင်းချီ အသက်ဆုံးရှုံးနေတာကို အပြစ်မမြင်ကြတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ လောလောဆယ်မှာတော့ ယူကရိန်းအိပ်မက်ကို ဖြည့်ဆည်းဖို့ တည်ရှိနေတဲ့အနေအထားကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အနောက်အုပ်စုက ဒီပြန်လှန်ထိုးစစ်ဟာ အောင်မြင်မှု သေးပေမယ့်အစသာရှိသေးတယ် လို့ ဆိုတာလည်း ရှိနေပါတယ်။ အောင်မြင်မှု မရလည်း ရအောင်ဆိုပြီး ဆက်လက် ထောက်ပံ့မဲ့သဘော၊ လူကိုယ်တိုင်ဝင်တိုက်တဲ့ နီးပါး ထောက်ကူမဲ့သဘောထားတွေလည်း ရှိနေကြသေးတာတော့ တွေ့နေရပါသေးတယ်၊ အစပိုင်းမှာ ပေးထားတဲ့ “ခပ်ဝေးဝေးကအားပေး” သဘောထားတွေကို တခုပြီးတခု ချိုးဖောက် စစ်ရှိန်မြှင့်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရီပါဘလစ်ကန် ထဲမှာ ငွေကုန်သလောက် အကျိုးမရှိ ဆိုပြီး ထောက်ပံ့မှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ “ထရမ့် ဘက်သား” တွေလဲရှိတယ်။ ရုရှား အသာထား တရုတ်ကို ပုံအောတိုက်ရေး ကိုတင်ကြသူတွေ ဖြစ်တယ်။ ဘိုင်ဒင်တို့ကတော့ ရုရှားကို အရင်ဦးချိုး၊ ပြီးမှ တရုတ်ဖက် စိတ်ချလက်ချ တိုက်ရေး ကိုင်စွဲကြတယ်။
အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ နီးလာတာနဲ့အမျှ (ယူကရိန်းစစ်ပွဲ)ရှုံးနိမ့်လို့မဖြစ်ပါဘူး။ ဒီလိုသာဖြစ်ခဲ့ရင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီရဲ့ ရှုံးနိမ့်မှုဟာ ရှက်ဖွယ်ကောင်းပြီး ဟိုးလေးတကျော်ဖြစ်သွားပါလိမ့်မယ်။
ယူကရိန်းနဲ့ အာဖဂန်ကို နှိုင်းယှဉ်ပြီး အမေရိကန်ရဲ့ တပ်ရုပ်သိမ်းမှုဟာ ရှက်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာကျဆင်းမှု ဖြစ်သွားပါလိမ့်မယ်။
လောလောဆယ်အခြေအနေမှာ ဒေသအများအပြားမှာ အမေရိကန်ဩဇာ ကျဆင်းလာနေပြီး ယူကရိန်းမှာ ထပ်မံအရှုံးနဲ့ ရင်ဆိုင်ရရင် ကမ္ဘာ့ဗိုလ်ကျလွမ်းမိုးသူ အဖြစ်မှာ လျှောကျတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ အမေရိကန်ခေါင်းဆောင်တွေအတွက် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းသာမက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းလည်း ဖြစ်စေပါတယ်။
ယူကရိန်းအကျပ်အတည်းဟာ တစတစ လုံးပါးပါးလာပြီး နက်သည်ထက်နက်အောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် မြေမြှုပ်သင်္ဂြိုဟ်ပါလိမ့်မယ်။ အနောက်အုပ်စုအဖို့ ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ လောလောဆယ်မဟုတ်တောင် များမကြာမီမှာ အရှုံးနဲ့ ရင်ဆိုင်ရပါလိမ့်မယ်။ ‘Zugzwang’ ကျားပိတ်(ဝိုင်းပိတ်ကျား) ကစားသလိုပဲ နောက်ဆုံးမှာ ထွက်ပေါက်မရှိဘဲ ဖြစ်နေပါတယ်။
ရည်ညွန်း။ Irina Alksnis ရဲ့ The West has fullfilled the main Ukrainian dream, and fallen into Russia’s trap
မြစမ်းအေး (၃ ဇူလိုင် ၂၀၂၃)