အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဗမာ့ကွန်မြူနစ်များရဲ့ ထုတ်ဖော်ပြောကြားချက်ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့ အင်တာဗျူးပြောကြားချက်(ပထမပိုင်း)(ဗြိတိန်နိုင်ငံမှာ ထုတ်ဝေတဲ့ Morning Star နေ့စဉ်သတင်းစာရဲ့ ဧပြီလ ၂၆ ရက်နေ့စွဲနဲ့ ဖော်ပြထားတဲ့ ဆောင်းပါးကို ဘာသာပြန်ဆိုတင်ပြပါတယ်။)
(ပထမပိုင်း)အပိုင်းနှစ်ပိုင်းပါဝင်တဲ့ အင်တာဗျူးရဲ့ပထမပိုင်းမှာ စစ်အစိုးရရဲ့ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ တလွဲတချော် စီမံခန့်ခွဲမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ Kenny Coyle က ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီကို မေးမြန်းထားပါတယ်။
ဗမာပြည်က ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုဟာ တိုင်းပြည်မှာ ကာလကြာရှည် တည်ရှိခဲ့တဲ့လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးပဋိပက္ခတွေရဲ့ အကျိုးဆက်ပဲဖြစ်တယ်လို့ သူတို့ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ဆိုပါတယ်။ (စစ်တပ်က ရွေးချယ်ထားတဲ့ Myanmar ဆိုတဲ့နာမည်အစား Burma ကိုသုံးဖို့ ပါတီက ပိုလိုလားပါတယ်။ တခြား အတိုက်အခံအင်အားစုတချို့လည်း ထို့အတူပါပဲ)။
ဗြိတိသျှအုပ်စိုးခံကိုလိုနီဘဝမှာ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီကို တော်လှန်ရေးသမား အစုတစုက ၁၉၃၉ ခုနှစ် ဩဂုတ်လမှာ ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ပါတယ်။ ပါတီ စတင်တည်ထောင်သူတွေထဲမှာ အမျိုးသားသူရဲကောင်းဖြစ်တဲ့ (ဗိုလ်ချုပ်)အောင်ဆန်းလည်း အပါအဝင် ဖြစ်တယ်။
ပါတီဟာ ပြည်ပက ကျူးကျော်အုပ်စိုးသူတွေနဲ့ ပြည်တွင်းက ဖိနှိပ်အုပ်စိုးသူ စစ်အစိုးရအဆက်ဆက်ကို လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးဆင်နွှဲခဲ့တဲ့ ရှည်ကြာလှတဲ့ နှစ်ကာလများအပါ ဆယ်စုနှစ်များစွာ မတရားသင်းအဖြစ် ကြံ့ကြံ့ခံရပ်တည်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
၁၉၈၀ ခုနှစ်များ နှောင်းပိုင်းမှာ ဗမာပြည်ရဲ့ နယ်စပ်ဒေသတွေမှာ ကျန်နေသေးတဲ့အခြေခံဒေသတွေကို လက်လွှတ်ဆုံးရှုံးရမှုနဲ့အတူ ကြီးမားတဲ့ပဋိပက္ခကို ပါတီက ကြုံတွေ့ဖြတ်သန်းရပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာ တကွဲတပြားစီဖြစ်ကြရပြီး သူတို့ရဲ့မြေအောက်စုဖွဲ့မှုတွေကို ပြည်တွင်းမှာရော ပြည်ပက အဝေးရောက် အသိုက်အမြုံတွေထဲမှာပါ ပြန်တည်ဆောက်ခဲ့ရပါတယ်။
ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက မျက်မှောက်ပဋိပက္ခကို မီးမောင်းထိုးပြပြီး “လက်နက်မဲ့ပြည်သူတွေအပေါ် ရက်ရက်စက်စက် စစ်ခင်းတိုက်ခိုက်နေတဲ့ သူရဲဘောကြောင်တဲ့ ဖိနှိပ်သူစစ်တပ်ကို လူထုလူတန်းစားအလွှာစုံက ပြည်သူတွေဟာ စံတင်လောက်တဲ့သတ္တိနဲ့ တိုက်ပွဲဝင်နေကြပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
“သတ္တိပြောင်တဲ့ ကျွန်တော်တို့ပြည်သူတွေကို ကျွန်တော်တို့ပါတီက တတ်နိုင်သမျှ နည်းလမ်းပေါင်းစုံသုံးပြီး အားပေးထောက်ခံနေပါတယ်”။ ယနေ့မြင်တွေ့နေရတဲ့ စစ်အစိုးရဟာ ၁၉၆၂ ခုနှစ်မှာ မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ (မဆလ) အာဏာရလာတာမှာ မြစ်ဖျားခံပါတယ်။ မဆလကို မြန်မာ့နည်း မြန်မာ့ဟန်ဆိုရှယ်လစ်ပါတီလို့လည်း သိကြပါတယ်။
မဆလပါတီဟာ ဆိုရှယ်လစ်လမ်းကိုလျှောက်ဖို့မပြောနဲ့ တိုင်းပြည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ စက်မှုလုပ်ငန်းတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖြစ်ထွန်းရေးနဲ့ လူထုဘဝ သာယာဝပြောရေးတို့ကိုမြှင့်တင်နိုင်တဲ့ အလားအလာတွေကို အလဟဿဖြစ်စေခဲ့တယ်၊ ခရိုနီအရင်းရှင်စနစ်နဲ့ တိုင်းပြည်ကို အောက်ကျနောက်ကျ ဖြစ်စေခဲ့တယ်လို့ ဗကပက မြင်ပါတယ်။
“၁၉၆၂ ခုနှစ်မှာ ဗိုလ်နေဝင်းနဲ့ မဆလ အာဏာသိမ်းကတည်းက ဗမာပြည်ဟာ လူ့အဖွဲ့အစည်းအနေနဲ့ရော စီးပွားရေးမှာပါ မတိုးတက်သလောက်ပဲ။ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ လူမှုဖူလုံရေးနဲ့ တခြားနယ်ပယ်များစွာအပါအဝင် နယ်ပယ်တိုင်းမှာ အရည်အသွေးရော အရည်အချင်းပါ ကျဆင်းလာတာကို အလွယ်တကူတွေ့နိုင်ပါတယ်”။ “အရင်ကနဲ့စာရင် ပြည်ပရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုတွေ၊ ကုမ္ပဏီတွေ ပိုများလာတယ်လို့ တယောက်ယောက်ကပြောလာရင် အဲဒါတွေကနေ ဘယ်သူတွေ အကျိုးအမြတ်တွေ ရနေသလဲဆိုတာ ကြည့်လိုက်ပါလို့ပဲ ကျွန်တော်တို့ ထောက်ပြပါ့မယ်”။ “သူတို့အုပ်စိုးစဉ်မှာ သာမန်ပြည်သူတွေအတွက် အလုပ်အကိုင်တွေဖန်တီးပေးခဲ့တယ်လို့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများအပါ အုပ်စိုးသူလူတန်းစားက ပြောပါတယ်။ အတိအကျပြောရရင် လူဦးရေ သန်း ၅၀ လောက်ရှိတဲ့နိုင်ငံမှာ အလုပ်သမားက ၅၀၀၀၀၀ ရှိပါတယ်”။ “သာမန်ပြည်သူတွေ အလုပ်အကိုင်တွေရကြတာ မှန်ပါတယ် ဒါပေမဲ့ အမြတ်အစွန်းတွေက ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေရဲ့မိသားစုတွေနဲ့ သူတို့ခရိုနီတွေမျိုးစုံရဲ့အိတ်ကပ်တွေထဲပဲ ရောက်တာပါ”။ “စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေ ဗမာပြည်မှာ မိတ်ဆက်ပေးခဲ့တဲ့ စက်မှုလုပ်ငန်းဆိုတာတွေမှာ အများစုက ခေတ်မီနည်းပညာတွေ၊ အကြီးစားရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုတွေမပါဝင်တဲ့ အိမ်တွင်း စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းလေးတွေပါ”ဗမာပြည်ဟာ သွေးစုပ်အမြတ်ထုတ်တဲ့ ခရိုနီအရင်းရှင်စနစ်ရဲ့ စံနမူနာတခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစနစ်မှာ စစ်တပ်က နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း အမြစ်တွယ်နေတယ်။ ပြည်သူလူထု အများတကာ့အများစုကြီးကို ဆင်းရဲတွင်းနက်စေပြီး လက်တဆုပ်စာကိုသာ ကြီးပွားချမ်းသာစေပါတယ်။
“မိုးမျှော်အဆောက်အဦး အသစ်ကြီးတွေ၊ ခေတ်ပေါ်ကားတွေ မြင်ရတွေ့ရတဲ့အခါ ဒါတွေကို ဘယ်သူပိုင်သလဲလို့ မမေးဘဲ မနေနိုင်ပါဘူး။ ဒါဟာ ဝင်ငွေအမြင့်ဆုံးနဲ့ အနိမ့်ဆုံးလူတွေကြားက ဝင်ငွေကွာဟမှုကို ညွှန်ပြနေတာသာ ဖြစ်ပါတယ်”
တခြားအရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတချို့နည်းတူ ဗမာပြည်ကလည်း သူ့လူဦးရေရဲ့ အတော်ကြီးမားတဲ့ အစိတ်အပိုင်းကို ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေအဖြစ် ပြည်ပကိုတင်ပို့ပါတယ်။ အတော်များများက တရားမဝင် လုပ်ကိုင်နေကြရသလို အလွန်အမင်းသွေးစုပ်ခံရပေမယ့် သူတို့က တိုင်းပြည်အတွက် သိသာကြီးမားတဲ့ ငွေလွှဲပို့မှုကနေရတဲ့ ဝင်ငွေရင်းမြစ်တခု ဖြစ်လာပါတယ်။
“တနေ့ကပဲ ဗမာပြည်က လက်ရှိအစိုးရရဲ့ အလုပ်သမားညွှန်ကြားရေး ဦးစီးဌာနက ထုတ်ပြန်တဲ့ ကိန်းဂဏန်းတချို့ကို ကျွန်တော် သတိထားလိုက်မိပါတယ်။ အဲဒီမှာ ‘ယခုနှစ် ဇွန်လတိုင် မြန်မာ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားများ၏ စုစုပေါင်းငွေလွှဲပမာဏမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၅၀၀ ကျော် ရှိသည်’ လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ‘တရားဝင်ငွေလွှဲပို့မှုသည် ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ခုနှစ် ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ဂျီဒီပီ၏ ဝ.၈၁ ရာနှုန်းရှိပြီး ၂၀၁၇-၂၀၁၈ ခုနှစ် ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ၁.၀၆ ရာနှုန်း ရှိသည်’ လို့ ဆိုပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွက် ဖော်ပြချက်က ၃.၂ ရာနှုန်း ဖြစ်ပါတယ်။“ကိုဗစ် ၁၉ ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပြီးနောက်မှာနဲ့ လတ်တလောပဋိပက္ခ ပေါ်လာပြီးနောက်မှာ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေက ပြည်တွင်းမှာကျန်ခဲ့တဲ့ သူတို့ရဲ့ ဆင်းရဲနွမ်းပါးတဲ့မိသားစုဝင်တွေဆီကို ငွေပြန်မပို့နိုင်တော့ပါဘူး။ မိသားစုဝင်တွေဟာ ကျော်လွှားဖို့ခက်တဲ့ဒုက္ခတွေ ကြုံနေကြရတာပါ။ ပြည်ပရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအများစုက ပြည်ပကို တရားမဝင် ထွက်ခွာသွားသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗမာပြည်က ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေက များသောအားဖြင့် ထိုင်း၊ တရုတ်၊ မလေးရှား စတဲ့ အိမ်နီးခြင်းနိုင်ငံတွေမှာ အလုပ်လုပ်ကြတယ်။ စုစုပေါင်း ငါးသန်းလောက် ရှိပါလိမ့်မယ်။ ဗမာအလုပ်သမားတွေကို အလှမ်းဝေးတဲ့ နိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ ကာတာ၊ တောင်ကိုရီးယားနဲ့ ဂျော်ဒန်တို့လို နိုင်ငံတွေမှာတောင် တွေ့နိုင်ပါတယ်။
အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနက အမြဲတမ်းအတွင်းဝန်ဖြစ်တဲ့ ဦးမျိုးအောင်ကတော့ ထိုင်းနိုင်ငံ တနိုင်ငံတည်းမှာကို သုံးသန်းလောက်ရှိတယ်၊ အများစုက လုပ်ခလစာနည်းနည်းပဲရတဲ့ အလုပ်ကြမ်းလုပ်ရသူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်”မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အလုပ်လုပ်နိုင်သူဦးရေရဲ့ ၁၀ ရာနှုန်းလောက်က ပြည်ပရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေ ဖြစ်တယ်လို့ တချို့ခန့်မှန်းချက်တွေက ဆိုပါတယ်။
အဲဒီလို အလုပ်လုပ်နေသူတွေအပြင် ထိခိုက်အနာတရ ဖြစ်နိုင်တဲ့ မြန်မာပြည်သူအများစုဟာလည်း တိုင်းပြည်နယ်နိမိတ်အပြင်က ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို တဖွဲဖွဲရောက်နေတာပါ။ ပြည်ပမှာ တခါထပ်ပြီးတော့ ဘေးအန္တရာယ်အသွယ်သွယ်ကို မကြာခဏ ကြုံကြရပါသေးတယ်။
“ဗမာပြည်ရဲ့ အိမ်နီးခြင်းနိုင်ငံတွေဆီတင်ပို့တဲ့ တခြားပို့ကုန်တခုကတော့ စစ်ကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ လူမျိုးရေးဖိနှိပ်မှုကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် ကိုယ့်ရပ်ကိုယ့်ရွာကိုစွန့်ခွာကြရတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စခန်းတခုတခုမှာ အနည်းဆုံး ၁၀၀၀၀၀ လောက်ရှိတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူတွေရဲ့စခန်းတွေက နယ်စပ်တွေတလျှောက်မှာ အနှံ့အပြားရှိနေတာပါ။ အိမ်ရှင်နိုင်ငံတွေရဲ့ အထင်သေးအမြင်သေးခံပြီး နေနေရတာပါ”တိုင်းပြည်က သဘာဝသယံဇာတတွေ ပေါကြွယ်ဝပေမယ့် အုပ်စိုးသူ ထိပ်သီးတွေက အမှီအခိုကင်းတဲ့ စီးပွားရေးမဟာဗျူဟာတရပ်ကို အကောင်အထည်မဖော်နိုင်ခဲ့ဘူးလို့ ဗကပက နားလည်ထားတယ်။“ပြည်ပ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုတွေက ဗမာပြည်က သဘာဝ သယံဇာတတွေကို အမြတ်ထုတ်ဖို့ အဓိက ဦးတည်တာပါ။ ရေနံနဲ့ ကျောက်မျက်ရတနာတွေက အဓိကပဲ။ စိုက်ခင်းတွေနဲ့ သတ္တုတွင်းတွေလို အလုပ်သမား အမြောက်အများသုံးရတဲ့စီမံကိန်းတွေ တပုံကြီးဟာလည်း တနိုင်ငံလုံးမှာ နေရာအနှံ့ ရှိနေတာပါ။ ကမ္ဘာပေါ်က ဈေးအပေါဆုံး အလုပ်သမားရင်းမြစ်တခုဖြစ်တဲ့ ဗမာပြည်က တောသူတောင်သားတွေကို သွေးစုပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်”
“တကယ်တော့ စိုက်ခင်းတွေမှာ အလုပ်လုပ်ကြတဲ့ အလုပ်ကြမ်းသမားတွေနဲ့ ဒေသခံပြည်သူတွေက ငှက်ပျော၊ ရာဘာ၊ ပြောင်း၊ ဆေးဖက်ဝင်အပင်စတာတွေကိုစိုက်ပျိုးတဲ့ စိုက်ခင်းတွေမျိုးစုံကနေ မဖြစ်စလောက် အကျိုးအမြတ်ကလေးပဲ ရတာပါ။ ထွက်ကုန်ရဲ့ ၉၀ ရာနှုန်းကျော်ကို သက်ဆိုင်ရာ တင်ပို့ရမယ့်ဒေသတွေဆီယူသွားတဲ့ ရင်းနှီးမြုပ်နှံသူတွေကတော့ ရာသီတိုင်းအထွက်နှုန်းကောင်းတဲ့ သီးနှံတွေကို ရိတ်သိမ်းကြပါတယ်။
တချိန်က ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဆန်စပါး အများဆုံးတင်ပို့နိုင်တဲ့ဗမာပြည်က အခုတော့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အလုပ်သမား အများဆုံးတင်ပို့တဲ့နိုင်ငံ ဖြစ်လာပါတယ်။ ပြည်တွင်း စက်မှုလုပ်ငန်းရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုက မလုံလောက်ဘူး။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံပေါင်းစုံကနေ စက်မှုလုပ်ငန်းသုံး ပစ္စည်းတွေကိုတင်သွင်းဖို့ လိုလာတယ်”ဒီပဋိပက္ခဟာ စက်မှုလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးမှုနောက်ကျတာ တခုတည်းကြောင့် မဟုတ်ဘဲ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကဏ္ဍမှာ ကုန်ထုတ်လုပ်ရေးကို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကိုမထိခိုက်စေတဲ့ ရေရှည်တည်တံ့မယ့်နည်းနဲ့ ခေတ်မီအောင် မလုပ်နိုင်တာကြောင့်လည်း ဖြစ်တယ်လို့ ပါတီက ထောက်ပြပါတယ်။
“သယံဇာတတွေကို အမြတ်ထုတ်တာက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖျက်ဆီးရုံသာမက ကမ္ဘာမြေရဲ့ ပြန်အစားထိုးလို့မရတဲ့ သဘာဝသယံဇာတတွေနဲ့ မြေဆီဩဇာကောင်းမွန်တာတွေကို ပျက်စီးပြုန်းတီးစေပါတယ်။ ဓာတ်မြေဩဇာတွေနဲ့ပိုးသတ်ဆေးတွေသုံးခဲ့ကြလို့ စိုက်ခင်းမြေတွေကို ဒေသခံတွေဆီ ပြန်လွှဲပြောင်းပေးတဲ့အခါ မြေဆီလွှာတွေခန်းခြောက်ပြီး သီးနှံမဖြစ်ထွန်းနိုင်တော့ဘူး။ ပြည်ပက ရင်းနှီးမြုပ်နှံသူတွေနဲ့ ဒေသခံ ရေပေါ်ဆီလူချမ်းသာတွေရဲ့ အဆင်ခြင်မဲ့ သစ်ခုတ်တာ၊ သတ္တုတူးဖော်တာနဲ့ စိုက်ခင်းတွေ လုပ်ငန်းကြီးတွေလုပ်ကိုင်တာတို့ကြောင့် ဖြစ်လာသမျှရဲ့ဒဏ်တွေကို ဗမာပြည်သူတွေ ခါးစည်းခံနေရတာပါ။
ကမ်းပါးပြိုတာ၊ မြေဆီလွှာ ပြုန်းတီးတာ၊ မြစ်တွေချောင်းတွေ ကောကုန်တာ၊ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေ မျိုးတုံးကုန်တာနဲ့ ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်တာတွေကို တတိုင်းပြည်လုံးမှာ မြင်တွေ့နိုင်ပါတယ်။”အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ထိရောက်တဲ့ နိုင်ငံတကာ သွေးစည်းချစ်ကြည်မှုကို စည်းရုံးလှုံ့ဆော်ကြဖို့ ဗြိတိသျှ အလုပ်သမား အရေးတော်ပုံအတွင်းက မိတ်ဆွေများကို ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။(ဒုတိယပိုင်းကို ဆက်လက်ဖော်ပြသွားပါမယ်။)