ဆိုဗီယက်ပြိုကွဲမှု မလိုလားအပ်သော ကပ်ဆိုက်မှု

ဆိုဗီယက်ပြိုကွဲမှု မလိုလားအပ်သော ကပ်ဆိုက်မှုကိုတူး

(ဆိုဗီယက်ယူနီယံ USSR ကွယ်ပျောက်သွားတာ ဆယ်စုနှစ်သုံးစု ရှိသွားပြီးနောက်၊ အရင်းရှင်စနစ်ဟာ လူသားတွေ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ ပြဿနာများကို မဖြေရှင်းနိုင်ကြောင်း ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ သိမြင်လာခဲ့ပါပြီ။) လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း၃၀ (ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက် ၁၉၉၁) သမ္မတ မစ်ခေး ဂိုဘားချော့ Mikhail Gorbachev က ဆိုဗီယက်ယူနီယံကွန်မြူနစ်ပါတီ CPSU ဗဟိုကော်မတီကို ဖျက်သိမ်းပြီး ပါတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူး တာဝန်မှ နုတ်ထွက်သွားတယ်။ ဒါဟာ ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ် သမ္မတနိုင်ငံများပြည်ထောင်စု USSR ဖျက်သိမ်းရေးအတွက် ပထမဆုံး အရေးကြီးခြေလှမ်း စလိုက်ခြင်းပါပဲ။ နောက်ရက်မှာ ကရင်မလင်ရှေ့ရှိ ဆိုဗီယက်အလံတော်ကို ရုရှားအလံနဲ့ အစားထိုးလိုက်တယ်။ အဲဒီအခိုက်အတန့်မှာပဲ ဆိုဗီယက်နိုင်ငံရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ရှိမှုဟာ ကွယ်ပျောက်သွားပါပြီ။

ဘောရစ်ရယ်ဆင် Boris Yeltsin ဟာ ဆိုဗီယက်ယူနီယံကွန်မြူနစ်ပါတီ CPSU ကို မြန်မြန်ထက်ထက် ပိတ်ပင်တားမြစ်လိုက်ပြီး ပါတီပိုင်ပစ္စည်းဥစ္စာများကို သူဥက္ကဋ္ဌလုပ်နေတဲ့ ရုရှားပါလီမန်သို့ လွှဲပြောင်းလိုက်တယ်။ နှစ်မကုန်ခင်မှာပဲ ကမ္ဘာပေါ်က ပထမဆုံး ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံလည်းဖြစ် နှစ်၇၀ကျော် ဆိုရှယ်လစ်ကမ္ဘာရဲ့ ဦးစီးဦးဆောင်လည်းဖြစ်တဲ့ ဆိုဗီယက်ယူနီယံဟာ မြေပုံပေါ်က ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပါတယ်။

ဆိုဗီယက်ပြိုကွဲမှုဟာ မှားယွင်းတဲ့လုပ်ရပ်များကြောင့် မလွှဲမရှောင်သာ ကြုံတွေ့ရတဲ့ ရလဒ်ဖြစ်ပြီး၊ အရင်းရှင်စနစ်ရဲ့ ဘက်စုံသာလွန်မှုကို သက်သေပြလိုက်တာဖြစ်ကြောင်း၊ ဘူဇွာသမိုင်းဆရာများက ထုတ်ဖော်ပြောဆိုလာကြပါတယ်။ ဓနရှင် သဘောတရားဆရာများက သူတို့ရပ်တည်ချက်အရ ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်စနစ် အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာပြိုကွဲမှုကို လိုလားလက်ခံနိုင်ပါတယ်။ ဆိုဗီယက်အလုပ်သမားထုနဲ့ တကမ္ဘာလုံးက အလုပ်သမားများကတော့ ဆိုဗီယက်ယူနီယံပြိုကွဲမှုဟာ လုံးဝမလိုလားအပ်တဲ့ ဘေးဆိုးကြီးအဖြစ် ရှုမြင်ပါတယ်။

လူထုဆန္ဒနဲ့ ဆန့်ကျင်စွာ ဆိုဗီယက်ခေတ်မှာ ဆိုဗီယက်ယူနီယံအတွင်းက ပြည်သူတွေရဲ့ နေထိုင်မှုဘဝ မကြုံစဖူး မြင့်တက်လာတယ်။ ပဒေသရာဇ် ပိုင်ဆိုင်မှုဆက်ဆံရေးကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီးနောက် ဆိုဗီယက်ဟာ ကမ္ဘာ့ဒုတိယစီးပွားရေးအင်အားကြီးနိုင်ငံ ဖြစ်လာတယ်။ ဆိုဗီယက်ပြည်သူတွေရဲ့ ဂုဏ်ရောင်ပြောင်တဲ့ စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှု သူရဲကောင်းပီသမှုတို့ကြောင့် ဥရောပဖက်ဆစ်ဝါဒဟာ အကြီးအကျယ် ရှုံးနိမ့်သွားရတယ်။ ကမ္ဘာ့ပထမဆုံးသော သာယာရွှေပြည်နိုင်ငံ wellfare state ဖြစ်လာပြီး ဗြိတိန်စတဲ့ နိုင်ငံတွေက လိုက်တုကြတယ်။ အလုပ်လုပ်ချင်သူနဲ့ လုပ်နိုင်သူတိုင်းအတွက် အလုပ်ရှိတယ်။ ပညာရေး ကျန်းမာရေး အပြည့်အစုံအခမဲ့ဖြစ်တယ်။ အိမ်ခန်းတွေဟာ တချို့က ကျဉ်းသော်လည်း အခမဲ့ပဲ။

လူမျိုး မျိုးနွယ်စု လိင် ကွဲပြားမှုပေါ် အခြေတည်တဲ့ ဖိနှိပ်မှုစနစ်ကို ကမ္ဘာပေါ်မှာဖျက်သိမ်းဖို့ ဆိုဗီယက်ယူနီယံက ဦးဆောင်တယ်။ ဆိုဗီယက်ပြည်သူများရဲ့ ထောက်ခံပံ့ပိုးမှုဖြင့် ကမ္ဘာတဝန်း လွတ်မြောက်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပေါ်ပေါက်လာတယ်။ ကိုလိုနီစနစ်နဲ့ အရင်းရှင်စနစ်ရဲ့ လက်ထိတ်နှောင်ကြိုးများကို ချိုးဖျက်ပြီး လွတ်မြောက်လာကြတယ်။ ၁၉၈၀ အကုန်ပိုင်းမှာ ဆိုဗီယက်ယူနီယံဟာ စီးပွားရေးကျဆင်း၊ အမျိုးသားရေးမတည်မငြိမ်ဖြစ်၊ အတွေးအခေါ်ဖရိုဖရဲဖြစ်၊ ရှည်ကြာလေးလံတဲ့အာဖဂန်စစ်၊ အမေရိကန်က အစီအစဉ်တကျ ချမှတ်ကျင့်သုံးလာတဲ့ မျိုးစပ်စစ်ဆင်ရေးဗျူဟာ စတာတွေကြောင့် အခက်အခဲ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ကြုံတွေ့ရတာလည်းငြင်းလို့မရပါ။ ဒီအကြောင်းချင်ရာများက ဆိုရှယ်လစ်စနစ်ကို စွန့်ခွာဖို့ လူထုကြီးကို ခလုပ်ဖြုတ်ပေးလိုက်တာတော့ မဟုတ်ပါ။ သဘောထားကွဲမှုက အကန့်အသတ်ရှိပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအရ လျစ်လျူရှုထားမှုကြောင့် ပိုဆိုးလာတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအကြောင်းကြောင့် လူမှုတော်လှန်ရေး (တန်ပြန်တော်လှန်ရေး) ဖြစ်ပွားရတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ထိုစဉ်က ဆိုရှယ်လစ်အလံတော်အောက်က ထူးထူးခြားခြား အောင်မြင်မှုများအပေါ် ကောင်းကောင်းသဘောမပေါက်ကြဘူး။ ထိုစဉ်က လူထုရဲ့စိတ်ခံစားမှုဟာ ၁၉၉၁ပြည်သူ့ဆန္ဒခံယူပွဲကနေ ပေါ်ပေါက်လာတာပါ။ ဖက်ဒရေးရှင်းအတွင်း ခွဲထွက်ရေးစိန်ခေါ်မှုများအောက်မှာ အမျိုးသားရေးဝါဒီများနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပြီး၊ ဆိုဗီယက်အစိုးရဟာ ၁၉၉၀အကုန်ပိုင်းမှာ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု USSR ကို ထိန်းသိမ်းဖို့အတွက် ဆန္ဒခံယူပွဲလုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ပါတယ် (ဆိုဗီယက်သမိုင်းမှာ တကြိမ်တည်းသော ဆန္ဒခံယူပွဲလည်းဖြစ်တယ်)။

၁၉၉၁ မတ်လ ၁၇ မှာ ပြည်ထောင်စုတဝန်းက ဆိုဗီယက်ပြည်သူများဟာ (အမျိုးသားအသီးသီးရဲ့ အခွင့်အရေးနဲ့ လွတ်လပ်မှုကို အပြည့်အဝ အာမခံပြီး၊ တန်းတူရည်တူ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် (ရီပတ်ဘလစ်) သမ္မတနိုင်ငံများရဲ့ ဖက်ဒရေးရှင်းအသစ်အဖြစ်၊ ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင်စု Union of Soviet Socialist Republic ကို ထိန်းသိမ်းဖို့လိုအပ်တယ်လို့ ယူဆပါသလား) ဆိုတဲ့အပေါ် လက်ခံ / လက်မခံ Yes or No ဆန္ဒမဲပေးကြတယ်။ လစ်သူရေးနီးယား၊ လက်ဗီးယား၊ အစ္စတိုးနီးယား၊ အာမေးနီးယား၊ မောလ်ဒိုဗာ၊ ဂျော်ဂျီယာ အာဏာပိုင်တို့က သပိတ်မှောက်ကြတယ်။ ကျန်အပိုင်းများက မဲပေးသူ ၈၀% ဖြင့်၊ မဲဆန္ဒရှင် ၁၄၇ သန်း မဲပေးခဲ့ကြတယ်။ ရလဒ်ကတော့ USSR ကို ထိန်းသိမ်းဖို့ အများစုမဲ ၇၈% ဖြင့် တခဲနက်ထောက်ခံကြတာပါပဲ။ ဆိုဗီယက်ခေါင်းဆောင်များရဲ့ စီမံကိန်းမစခင် လအနည်းငယ်ကတည်းက ဆိုဗီယက်လူထုက USSR ကို ထိန်းသိမ်းထားလိုတဲ့ ဆန္ဒကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ထုတ်ဖော်ထားပြီးဖြစ်တယ်။

အာဏာသိမ်းမှုပါ အုံကြွမှုမဟုတ်ဘူး။ ဆိုဗီယက်ယူနီယံ ဖရိုဖရဲပြိုကွဲမှုဟာ အလုပ်သမား လယ်သမား လူတန်းစားအခြေခံပေါ်က ပေါ်ပေါက်လာတာ မဟုတ်ဘူး။ အရင်းရှင်စနစ်ကို တွန်းဆော်ပေးနေတဲ့ အဓိကအင်အားစုကတော့၊ ပါတီနဲ့အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းရှိ အခွင့်ထူးခံတွေဖြစ်တဲ့ အလယ်အလတ်ဆင့် အရာရှိများနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များဖြစ်တယ်။ သူတို့ဟာ အသစ်ဖန်တီးလိုက်တဲ့ “perestroika”ဆိုတဲ့ “ပွင့်လင်းလွတ်လပ်” စီးပွားရေးစနစ်အောက်မှာ တိုးပွားလာတဲ့အဆက်အသွယ်များကိုအသုံးချပြီး ရရန်ပိုင်ခွင့်အက်ဆက် assets များကို ထိန်းချုပ်ချင်ကြတယ်။ ဆိုဗီယက်ယူနီယံကို ဖျက်သိမ်းခြင်းဖြင့်၊ မြေအောက်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းမှ အကောင်ကြီးများအား အတိုင်းအဆမရှိ ကြွယ်ဝချမ်းသာစေပြီး၊ ကျန်၉၉%သော ပြည်သူလူထု ဒုက္ခရောက်စေဖို့အတွက်၊ သူတို့ဟာ ကုန်သွယ်စည်းစနစ်များ အားလုံးကို ပျက်စီးယိုယွင်းအောင် လုပ်ဆောင်ကြတာဖြစ်တယ်။ ကြီးထွားလာတဲ့ အရင်းရှင်တပိုင်း စီးပွားရေးအခွင့်ထူးခံများ ဝေဆာဖူးပွင့်နိုင်ဖို့ ဂိုဘာချော့ Gorbachev က နိုင်ငံရေးအစီအစဉ်တခုကို ဖန်တီးလိုတယ်။ မာက့်စ်ဝါဒီတွေကို “ရှေးရိုးစွဲတွေ” ” ခေါင်းမာသူတွေ” လို့ တံဆိပ်တပ်ပြီး အစိုးရအဖွဲ့အတွင်းမှ ဘေးဖယ်ထားတယ်။ နိုင်ငံတော်သတင်းဌာန မီဒီယာများက ပါရယ်စတွိုက်ကာ perestroika ကို ဝေဖန်ရင် စတာလင်ဝါဒီလို့ ပြစ်တင်ကြိမ်းမောင်းကြတယ်။

၁၉၈၉မှာ နိုင်ငံတော်ရဲ့ အမြင့်ဆုံးအာဏာပိုင်ဖြစ်တဲ့ ဆိုဗီယက်လွှတ်တော်ကို ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များကွန်ဂရက်ဆိုတာနဲ့ အစားထိုးလိုက်ခြင်းဖြင့်၊ ဆိုဗီယက်ယူနီယံကွန်မြူနစ်ပါတီ CPSU ရဲ့ တရားဝင် အုပ်ချုပ်ရေးအဆင့်နေရာကိုဖယ်ရှားပြီး အလုပ်သမားကိုယ်စားလှယ် အချိုးအစားကိုလည်း လျှော့ချလိုက်ပါတယ်။ ဂိုဘာချော့ဟာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး အရှိန်အဟုန်မြှင့်ဖို့အတွက် အဓိကကျတဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးခြေလှမ်းများကို ကြိုတင်လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် အခွင့်အလမ်းဖန်တီးတယ်။ ဗဟိုစီမံကိန်းဌာနကိုပိတ်ပင်၊ လစ်ဘရယ်ကုန်ဈေးနှုန်းဖော်ဆောင်၊ ပြည်ထောင်စုများအကြား ဈေးကွက်အခြေခံတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ပြီး၊ နိုင်ငံပိုင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ လွတ်လပ်ဈေးကွက်အတွင်း ရှင်ချင်ရှင် သေချင်သေ ပစ်ထားလိုက်တယ်။ နောက်ဆုံးတော့ ကုန်ဈေးနှုန်းလစ်ဘရယ်ပြုမှုက ဈေးကစားမှုနဲ့ ငွေဖောင်းပွမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး၊ နေ့စဉ်သုံးကုန်ပစ္စည်းတွေ အထူးသဖြင့် စားသောက်ကုန်တွေ ပြတ်လပ်စေတယ်။၁၉၉၁နှစ်လယ်ရောက်တော့ ဆိုဗီယက်ယူနီယံကွန်မြူနစ်ပါတီ CPSU ဖရိုဖရဲဖြစ် စီးပွားရေးကပ်ဆိုက်လာကာ ဆိုရှယ်လစ်ဆန့်ကျင်ရေး အတိုက်အခံစိတ်ဓာတ်တွေ တနေ့တခြား ကြီးထွားလာတယ်။ ဇူလိုင် ၂၀ မှာ ရယ်ဆင် Yeltsin က ရုရှားရီပတ်ဘလစ်အတွင်းရှိ အစိုးရရုံးများ အလုပ်ဌာနများတွင် ကွန်မြူနစ်ပါတီ ရုရှားဌာနကို ပိတ်ပင်တားမြစ်မိန့် ထုတ်ပြန်တယ်။ နိုင်ငံတော်ပျက်သုဉ်းတော့မယ့်အရေးကို၊ ဂိုဘားချော့က တားဆီးလိုတဲ့ဆန္ဒနဲ့အစွမ်းအစမရှိမှန်း သိလာကြတဲ့ ဆိုဗီယက်အရာရှိကြီးတစုဟာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို ရပ်ဆိုင်းဖို့၊ USSR ဖျက်သိမ်းမှုကို တားဆီးဖို့၊ အနာဂတ်ဖက်ဒရေးရှင်းအတွက် နိုင်ငံတဝန်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆွေးနွေးဖို့ကိုရည်စူးပြီး အရေးပေါ်အခြေအနေကို ထုတ်ပြန်ကာ နိုင်ငံတော်ကို ထိန်းချုပ်လိုက်တယ်။

သူတို့က နိုင်ငံတော်အရေးပေါ်အခြေအနေကော်မတီ SCSE ဆိုတာကို ဖွဲ့စည်းတယ်။ သို့သော်လည်း သူတို့ဟာ မဝံ့မရဲဖြစ်ပြီး ရုရှားလွှတ်တော်ကို ဝင်စီးမယ့်အစီအစဉ်ကိုဖျက်သိမ်းကာ အင်အားသုံးဖို့ ဆန္ဒမရှိကြောင်း ဖော်ပြကြတယ်။ ပြန်လည်သုံးသပ်ရရင် ဒါဟာ မတော်တရော် မတက်မကြွ စီမံကိန်းပါပဲ။ ရုရှားဖယ်ဒရေးရှင်း ကွန်မြူနစ်ပါတီခေါင်းဆောင် ဂျန်နဒီ ဇူခါနော့ဗ် Gennady Zyuganov က “တကယ်လို့ သူတို့သာ ပိုင်းဖြတ်ချက်ရှိရှိလုပ်ခဲ့မယ်ဆိုရင် ငါတို့ရဲ့ တလုံးတစည်းတည်းသော နိုင်ငံတော်ကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ် နိုင်ပါလိမ့်မယ်” လို့ ပြောပါတယ်။

ရယ်လ်ဆင်က အခြေအနေကို လက်ဦးမှုယူကာ အာဏာအပြည့်အဝသုံးပြီး CPSU ကို တရားမဝင်အောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်။ Roger Keeran နဲ့ Thomas Kenny တို့ရဲ့ Socialism Betrayed (ဆိုရှယ်လစ်စနစ် သစ္စာဖောက်ခံရခြင်း) ဆိုတဲ့ စာအုပ်မှာ ရေးသားထားသလို ဒါဟာ “အာဏာသိမ်းတာပါ၊ အုံကြွမှုမဟုတ်ပါဘူး”။

သမိုင်းဝင်နောက်ပြန်ဆုတ်မှုဒီဇင်ဘာ ၂၅၊ ၁၉၉၁ မှာ ဂိုဘာချော့ သမ္မတရာထူးမှ နှုတ်ထွက်တယ်။ ဥပဒေကြောင်းအရဖြစ်စေ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရဖြစ်စေ မဟုတ်ဘဲ ဒီဇင်ဘာ ၃၁ ရက်နေ့မှာ ရယ်ဆင်က ဆိုဗီယက်နိုင်ငံတော်အဆောက်အအုံနဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုအရပ်ရပ်ကို ရုရှားနိုင်ငံသို့ ရိုးရိုးပဲ လွှဲပြောင်းပေးလိုက်ခြင်းဖြင့် ဆိုဗီယက်ယူနီယံကို တရားဝင် ဖျက်သိမ်းလိုက်တယ်။ နောက်လေးနှစ်အတွင်း ရုရှားလူနေမှုသက်တမ်း ၆၅နှစ်မှ ၅၇နှစ်သို့ ကျဆင်းသွားတယ်။ ငြိမ်းချမ်းနေတဲ့ကာလမှာ မကြုံစဖူးပါပဲ။ ယခင်ကရှိခဲ့တဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ် ပြိုပျက်သွားပြီးနောက် ယခင်ဆိုဗီယက်ယူနီယံခေတ်က ပြည်သူတွေဟာ နှစ်ပေါင်းများစွာ မကြုံဖူးတဲ့ဆင်းရဲမွဲတေမှုနဲ့ ကူးစက်ရောဂါဒဏ်ကို ယခုခံနေရတယ်။ ရုရှားထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး GDP ကို ၁၉၉၀ ကာလက တန်ဖိုးကို ပြန်ရဖို့ ၁၅ နှစ်အချိန်ယူရသော်လည်း ဒီကာလအတွင်း တရုတ်ရဲ့ GDP ဟာ သုံးဆကျော် မြင့်တက်ခဲ့တယ်။ ဝမ်းနည်းကြေကွဲမှုဟာ ကမ္ဘာတဝန်း ပဲ့တင်ထပ်နေတယ်။ ဖီဒယ်ကက်စထရို ပြောခဲ့သလိုပါပဲ “USSR မှာ ဆိုရှယ်လစ်စနစ် ပျက်စီးခြင်းဟာ ကမ္ဘာပေါ်က ပြည်သူအားလုံးအတွက် ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထိခိုက်နစ်နာစေပြီး အထူးသဖြင့် တတိယကမ္ဘာအတွက် အခြေအနေဆိုးစေပါတယ်”။

ဆိုဗီယက်ယူနီယံနဲ့ ဥရောပဆိုရှယ်လစ်စနစ် ပြိုကွဲမှုဟာ သမိုင်းမှာ ကမ္ဘာ့အလုပ်သမားလူတန်စားရဲ့ အဆိုးဝါးဆုံး ရှုံးနိမ့်မှုအဖြစ် အကျိုးအကြောင်းရှိစွာ မှတ်တမ်းတင်ရပါတော့မယ်။ဒီဖြစ်ရပ်ကြောင့် နယ်ချဲ့စနစ် သက်ဆိုးရှည်ပြီး လူသားလွတ်မြောက်မှုဟာ ဆယ်စုနှစ်များစွာ နောက်ပြန်ဆုတ်သွားခဲ့ပါတယ်။လောလောဆယ်မှာ ဆိုရှယ်လစ်ကမ္ဘာဟာ သိသာထင်ရှားတဲ့ဖြစ်ထွန်းမှုများ ပေါ်ပေါက်လာနေပြီဖြစ်တယ်။ သာဓကအနေနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ရောဂါနဲ့ ရင်ဆိုင်ရာမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသာစီးရနေပါတယ်။

ကမ္ဘာပေါ်က ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံတွေ ပါတီတွေ လှုပ်ရှားမှုတွေအနေနဲ့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ပထမဦးဆုံး ဆိုရှယ်လစ်လူ့အဖွဲ့အစည်းကို တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့၊ ဖက်ဆစ်စနစ်ကို တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းရာမှာ ဦးဆောင်ခဲ့တဲ့၊ ငြိမ်းချမ်း သွေးစည်း ကြွယ်ဝပြည့်စုံတဲ့ အနာဂတ်အတွက် လမ်းဖောက်ခဲ့တဲ့၊ သူရဲကောင်းပီသတဲ့ ဆိုဗီယက်ပြည်သူများကို ဆက်လက် အောက်မေ့သတိရ နေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ရည်ညွှန်း။ The Soviet collapse: entirelly unnecessary and utterly disastrous. By Carlos Martinez. ကိုတူး (၅ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၁)