ကမ္ဘာပေါ်မှာ အရှည်ကြာဆုံးပြည်တွင်းစစ် ရှိနေပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်ဆွေးနွေးတယ်ဆိုတာတွေကို အကြိမ် အများဆုံး လုပ်တဲ့နိုင်ငံ၊ အဲဒီဆွေးနွေးပွဲတွေကို အချိန်အတိုဆုံးနဲ့ အကြာဆုံးလုပ်တဲ့ နိုင်ငံကို ပြောပါလို့ဆိုရင် လူတိုင်းက ဗမာပြည်လို့ပဲ ပြောကြမှာပါ။ ဒီပြည်တွင်းစစ်ကြီး ဘယ်လိုက စဖြစ်တာလဲဆိုတာကို အခုအခါမှာ အထူးအငြင်းပွားစရာ မရှိတော့ဘူး ထင်ပါတယ်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ရက်နေ့မှာ စတင်ခဲ့တဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ဟာ အုပ်စိုးသူ ဖဆပလ – ဆိုရှယ်လစ် အစိုးရက ဒီမိုကရေစီ အခွင့်အရေးတွေကို ရိုက်ချိုးကာ လက်နက်နဲ့ ဖိနှိပ်ပြီး ကွန်မြူနစ်ပါတီကို အမြစ်ပါတူးပစ်ဖို့ စီမံလာတဲ့အတွက် ကွန်မြူနစ်တွေဟာ ခုခံဖို့လက်နက်ကို ကိုင်ခဲ့ရပါတယ်၊ အဲဒီကနေ ဖဆပလ အစိုးရရဲ့ ခြေလှမ်းတွေကို မြင်ကြတဲ့ တခြားနိုင်ငံရေး အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေလည်း လက်နက်ကိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ၁၉၅ဝ စုနှစ်များရဲ့ အစပိုင်းမှာ ဗမာပြည်ထဲကို ကူမင်တန်တရုတ်ဖြူတပ်တွေ ကျူးကျော် ဝင်ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။ တကယ်က အဲဒီတုန်းက တရုတ်ဗမာနယ်စပ်ဆိုတာ ဘယ်အစိုးရကမှ သိပ်ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် ချုပ်ကိုင်နိုင်တာမဟုတ်ပါဘူး။ ကူမင်တန်အစိုးရ လက်ထက်တုန်းကလည်း သိပ်မချုပ်ကိုင်နိုင်သလို လွတ်မြောက်စ… Read More »

ဒေါ်ခင်စန်းလှိုင် တင်ပြတဲ့ အရေးကြီးအဆိုနဲ့ပတ်သက်ပြီး လွှတ်တော်ထဲက စစ်သားအမတ်အားလုံး မတ်တပ်ထရပ်တာဟာ လူအချို့ရေးသားပြောဆိုနေကြသလို “ဆန္ဒဖော်ထုတ်” တာမဟုတ်ပါဘူး။ သေနတ်ဆိုတာပစ်ရင် မိုးပေါ်ထောင်ဖောက်တာ မပါဘူး၊ တည့်တည့်မှန်အောင်ပစ်တယ်ဆိုတာလို လွှတ်တော်စင်မြင့်ပေါ်ကနေ “အာဏာပြ” လိုက်တာသာ ဖြစ်ပါတယ်။ “၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေ” ဆိုတာ ကာချုပ်နဲ့စစ်တပ်ကို တရားဝင်အာဏာပြခွင့်နဲ့ တရားဝင်အာဏာသိမ်းခွင့်ပေးထားတဲ့ ဥပဒေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လွှတ်တော်ထဲက ဒီလို “အာဏာပြမှု”ဟာ ကလောနဲ့ဗထူးစစ်ကျောင်းတွေမှာ ကာချုပ်ဗိုလ်မင်းအောင်လှိုင် ပြောခဲ့တာတွေနဲ့ တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်နေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အလားတူပါပဲ။ လွှတ်တော်ရဲ့ဖိတ်ကြားမှုကို လက်ရှိအစိုးရဝန်ကြီးတွေ လာရောက်ဖြေဆိုခြင်းမရှိတာကလည်း အများသူငါ ထင်မြင်ယူဆနေကြသလို အခြေခံဥပဒေကိုု နားမလည်လို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီချုပ်အများစု လွှတ်တော်ကို ပမာမခန့်လုပ်ပြလိုက်တာပါ။ “ ကျွန်မတို့ လွှတ်တော်ဆိုတာဟာ ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးချင်း၊ တစ်ဦးချင်း ကိုယ့်အတွက် အသုံးချဖို့ စင်မြင်လည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ရာထူးနေရာရဖို့အတွက် ခုတုံးလှေကားထစ်လည်း မဟုတ်ပါဘူး။ သဘောထားမညီတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်များအကြားမှာ နပမ်းလုံးဖို့ ကြိုးဝိုင်းလည်း မဟုတ်ပါဘူး” ဆိုတဲ့ စကားပြောဆိုခဲ့တာ ဘယ်လောက်များ ကြာသေးလို့လဲ။ အခုတဖန် ဖြစ်လာတာကတော့ “၂၀၀၈… Read More »

(ဇော်လတ်)(၂၀၁၆ ဖေဖေါ်ဝါရီ ၅ ) (ဒီချုပ်ပါတီ) က ဦးစီးတဲ့ လွှတ်တော်နှစ်ရပ်တော့ ပေါ်လာခဲ့ပြီ။ မတ်လကုန်ရင် “အစိုးရသစ်” ပေါ်လာပါတော့မယ်။ပေါ်လာတဲ့ “လွှတ်တော်နဲ့အစိုးရ” ဘယ်လိုလွှတ်တော်နဲ့ဘယ်လိုအစိုးရ ဖြစ်သလဲဆိုတာကို သူတို့ ဘာတွေဘယ်လောက်လုပ် ဆောင်နိုင်သလဲဆိုတဲ့ (မူ၊ပေါ်လစီနဲ့အကောင်ထည်ဖော်မှု) လက်တွေ့ကိုကြည့်ပြီး အကဲဖြတ်ရမှာပါ။ ဘာတွေကိုအမှန်တကယ် ပြောင်းလဲ နိုင်သလဲ။ ပေးထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကတိတွေ (တရားဥပေဒစိုးမိုးရေး၊ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး၊ အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရေး) ကို ဘယ်လောက်ထိ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်သလဲ။ ဒါတွေဟာ အကဲဖြတ်ရမယ့် နယ်ပယ်တွေ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ တနည်းအားဖြင့် စစ်အုပ်စု စိတ်ကြိုက်ရေးဆွဲထားပြီး အဓမ္မအတည်ပြုထားတဲ့ “၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေ” ဘောင်ထဲက နိုင်ငံရေး ပါတီတစ်ရပ်၊ ရွေးကောက်ပွဲမှာ တောင်ပြိုကမ်းပြိုအနိုင်ရပြီး ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ လွှတ်တော်နဲ့အစိုးရဟာ တသွေးတသံတမိန့်အုပ်ချုပ်တဲ့ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကနေ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို အမှန်တကယ်ပြောင်းလဲနိုင်/မပြောင်းနိုင်ဆိုတာကို မျက်ဝါးထင်ထင်တွေ့ကြမယ့် ခေတ်ပြိုင် လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုလည်း ဖြစ်တယ်။ စမ်းသပ်မှုတစ်ခုလည်း ဖြစ်တယ်။ အဲဒီလို လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ အပေါ်ကနေ ပြည်သူတွေ၊ဒီမိုကရေစီ နို်င်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေးသမားတွေကို အတွေ့အကြုံသစ်နဲ့ သင်ခန်းစာသစ်တွေ ရရှိလာစေမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ လွှတ်တော်တွေ… Read More »

ဗမာပြည်က တောနဲ့မြို့ကြားမှာ ချောက်ကမ်းပါးကြီးခြားနေတယ်။ အဲဒီချောက်ကမ်းပါးကြီးက ချမ်းသာ၊ ဆင်းရဲ ကွာဟချက် ချောက်ကမ်းပါးကြီး။ တောနဲ့မြို့ဟာ ကမ္ဘာတခုစီက လူတွေလို ဖြစ်နေတယ်။ တောကလူတွေ ဘယ်လိုနေ၊ ဘယ်လိုထိုင်၊ ဘယ်လိုစား၊ ဘယ်လိုသောက်၊ ဘယ်လိုတွေး၊ ဘယ်လိုခေါ်သလဲဆိုတာကို မြို့ကလူတွေ နားမလည်နိုင်ဘူး။ မြို့ကလူတွေနဲ့ ပတ်သက်ရင်လည်း တောကလူတွေရဲ့ စိတ်ထဲမှာ အလားတူ။ တပြည်တည်းနေ၊ တရေတည်း သောက်၊ တမြေတည်းမှာ ကြီးပြီး လူလူချင်း အဆင့်အတန်း ကွဲပြားကွာဟနေတာဟာ ရင်နာစရာလည်း ကောင်းတယ်။ အဲသလို အဆင့်အတန်းကွာဟ ကွဲပြားတဲ့စနစ်ကို သိသိနဲ့ လျစ်လျူရှု မသိဟန်ဆောင်နေကြတာဟာလည်း ရှက်စရာ ကောင်းတယ်။ ဘဝချင်းသိပ်ကွာတယ်။ ဘာ့ကြောင့်ကွာသလဲလို့ မေးရင် မွေးတဲ့နေရာမှားလို့ ကွာတယ်လို့ ဆိုရတော့မလိုဖြစ်နေတယ်။ အင်္ဂလိပ်စကားလုံးမှာတော့ အဲသလို မွေးရပ်ကလေး ကွာသွားတာနဲ့ ဖြစ်ပေါ်လာမယ့် ဘဝတခုလုံး၊ အနာဂတ်တခုလုံး၊ ကံကြမ္မာတခုလုံး အစစအရာရာ ကွဲပြားသွားတာကို Accident of Birth ကြောင့် ဘဝချင်းခြားနားသွားရတယ်လို့ ပြောလေ့ရှိကြတယ်။ သူမွေးချင်ရာ မွေးတဲ့သဘောကြောင့် ဘဝချင်းကွာ ခြားသွားရတယ်ဆိုတဲ့… Read More »

on compromise ျပည္သူ႔အာဏာ အမွတ္ (၃၉) မွေဆာင္းပါးကို ၾကိဳတင္ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးလောကမှာ အစိုးရထဲကအစိုးရ (state within a state) ဆိုတဲ့ဆိုနည်းတခု ရှိပါတယ်။ အဓိပ္ပာယ်က အစိုးရတရပ် တရားဝင်ရှိနေလျက်နဲ့ နောက်ကွယ်မှာ၊ ဒါမှမဟုတ် ဒီအစိုးရထဲမှာပဲ ဒီအစိုးရကို ညွှန်ကြားနေ၊ ချုပ်ကိုင်နေတဲ့ အင်အားစုတရပ် တည်ရှိနေတယ်လို့ ဆိုလိုတာပါ။ဒါဆိုရင် ဘာကိုရေးချင်လို့ အစချီနေတယ်ဆိုတာကို သိကြမှာပါ။ဟုတ်ပါတယ်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲအရ တက်လာမယ့်အစိုးရနဲဲ့့ ၂ဝဝ၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေအရ အခွင့်အာဏာတွေ ကျင့်သုံးနေမယ့် ကာလုံနဲ့စစ်တပ်တို့ရဲ့အခန်း ဖြစ်ပါတယ်။အခုအခါမှာ ကမ္ဘာကရော ဗမာပြည်သားတွေက ပူပန်မှုအပြည့်နဲ့ စောင့်ကြည့်နေကြတာဟာ စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေက ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရတဲ့ပါတီကို တကယ်ပဲ အာဏာလွှဲပေးပါ့မလား ဆိုတာပါ။ ဗိုလ်သိန်းစိန်က လွှဲပေးမယ်ပြောပြီး ဗိုလ်မင်းအောင်လှိုင်ကတော့ “တကယ်လို့”၊ “ဒါပေမဲ့”ဆိုတဲ့ စကားတွေခံပြီး ပြောပါတယ်။ ဒါဟာ သူတို့တလျှောက်လုံး က’နေတဲ့ ဇာတ်ထုပ်အတိုင်း တယောက်က မင်းသားလုပ်၊ တယောက်က ကုန်း (ဂုန်း) ရုပ်လုပ်ဆိုတဲ့ ဇာတ်ခွဲပုံအတိုင်း ဆက်က’နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ တနည်း- ဆက်ညာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ပြည်တွင်းစစ်ကို တမင်မွေးထား၊ မီးမငြိမ်းအောင် မပြတ်လုပ်နေတဲ့… Read More »

ရွေးကောက်ပွဲနား နီးလာတာနဲ ့အမျှ လူထုရဲ ့လှိုင်းတံပိုးထကြွသလို မြင့်မားလာတဲ့ နိုင်ငံရေး နိုးကြားမှုကို အထင်းသား မြင်တွေ ့လာရပါတယ်။ လူထုဟာ အပြောင်းအလဲကို အင်မတန် တောင့်တနေပြီ ဖိနှိပ်မှုတွေ လိမ်ညာသွေးစုပ်မှုတွေကို ထပ်ပြီးသည်းမခံနိုင်တော့ဘူး ဆိုတာကို ကြီးမားကျယ်ပြောလှတဲ့ “လူပင်လယ်” လူထုစုရုံးမှုကြီးတွေကနေ အထင်အရှား ထုတ်ဖော်ပြသနေပါတယ်။ သူတို ့ဟာ ‘ရွေးကောက်ပွဲ’ ဆိုတဲ့ အခွင့်အလမ်းတခုကို အမိအရဆုပ်ကိုင်ပြီး အာဏာ လက်မလွှတ်လိုသူ လူတစုကို အညင်သာဆုံး အငြိမ်းချမ်းဆုံး မောင်းထုတ်ဖို ့ကြိုးစားနေတာပါ။ သာသာပြောလို ့မရရင် နာနာနှက်ဖို ့လည်း ဝန်မလေးတဲ့ သူတွေပါ။ ကမ္ဘာ ့သမိုင်းမှာပဲဖြစ်ဖြစ် ဗမာပြည်သမိုင်းမှာပဲဖြစ်ဖြစ် အရေးကြီးတဲ့ သမိုင်းအချိုးအကွေ ့ အလှည့်အပြောင်းတွေကို အများတကာ့ အများစုကြီးဖြစ်တဲ့ အဖိနှိပ်ခံလူထုကြီးကသာ အဆုံးအဖြတ်ပေးခဲ့တာပါပဲ။ အခုလည်း သမိုင်းတွင်မယ့် အဆုံးအဖြတ်တခုကို ဆုံးဖြတ်ဖို ့သူတို ့အဆင်သင့် ဖြစ်နေပါပြီ။ လူထုဟာ တီထွင်ကြံဆနိုင်တဲ့၊ ဖန်တီးနိုင်စွမ်းရှိတဲ့၊ နိုင်ငံရေးတိုက်ပွဲတွေကို လက်ရုံးရည်၊ နှလုံးရည်ပြည့်စွာနဲ ့ တိုက်ပွဲဝင်နိုင်သူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။… Read More »