ဒီကမၻာမွာ အေမရိကန္ကေန“အၾကမ္းဖက္မႈဆန္႔က်င္ေရးစစ္ပြဲႀကီး (War on Terror)”စတင္လိုက္တဲ့ ေနာက္ကစၿပီး ကမၻာႀကီးတခုလံုး မၿငိမ္မသက္ျဖစ္ၿပီး ေနရာအႏံွ႔ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ေပၚေနတာဟာ ဒီေန႔အထိ ျဖစ္ပါတယ္။ အစကေတာ့ အာဖရိကတိုက္နဲ႔ အေ႐ွ႕အလယ္ပိုင္း၊ အခုေတာ့ အာ႐ွတိုက္နဲ႔ဥေရာပမွာပါ စစ္ဆင္မႈမ်ိဳးစံုနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဥေရာပကမ္းေျခေတြအေပၚ ႏိုင္ငံေပါင္းစံုက ဒုကၡသည္အမ်ိဳးမ်ိဳး လိႈင္းေတြက ပုတ္တင္လိုက္သလို တသုတ္ၿပီးတသုတ္ ေရာက္လာေနတာကို ေတြ႕ၾကရသလို ေနတိုးနဲ႔႐ု႐ွားၾကားမွာ စစ္ေရးတင္းမာမႈေတြ သည္းသန္လာေနတာကိုလည္း ထိတ္လန္႔စိုးရိမ္ဖြယ္ ေတြ႕ေနရပါတယ္။ နယ္စပ္အျငင္းပြားမႈေတြကို ေ႐ွ႕တန္းျပန္တင္လာၾကသလို ေဒသအလိုက္ စစ္အင္အားျဖည့္တာ၊ တည္ေဆာက္တာေတြလည္း အလ်င္အျမန္ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ့သတင္းေတြမွာ ပူးတြဲစစ္ေလ့က်င့္ေရးေတြ၊ ပူးတြဲကင္းလွည့္တာေတြ၊ လက္နက္အသစ္အဆန္း ထုတ္လုပ္တာေတြ၊ စစ္စကားေျပာတာေတြကို ေန႔စဥ္လို ေတြ႕ေနရတာ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာ မဟုတ္ပါဘူး။
အိမ္ျဖဴေတာ္ရဲ႕“အၾကမ္းဖက္မႈဆန္႔က်င္ေရးစစ္ပြဲႀကီး”ရယ္လို႔ လူၾကားေကာင္းေအာင္ နာမည္တပ္ထားတဲ့ စစ္ဆင္မႈႀကီးေၾကာင့္ လူသန္းခ်ီ ေသေၾကခဲ့ရၿပီး အိုးအိမ္စြန္႔ပစ္ရသူ အေရအတြက္ဟာ သန္း ၆ဝ ႐ွိတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဒီ ၁၅ ႏွစ္တာ ထင္သလို က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြအတြက္ ဘယ္အစိုးရထိပ္သီး၊ ဘယ္စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကိုမွ အေရးယူတယ္လို႔ မ႐ွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ဒီအေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ လူေတြကို ထင္သလိုဖမ္း၊ တယ္လီဖုန္းနဲ႔ဆက္သြယ္ေရး အင္တာနက္ေတြကို ျဖတ္နားေထာင္၊ ၾကည့္႐ႈ၊ အေရးေပၚအေျခအေနေတြေၾကညာစတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြဟာလည္း တရားမ႐ွိဓားမ႐ွိ ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။ အစိုးရနာမည္နဲ႔လုပ္ရင္ ဘာမဆိုလုပ္လို႔ ရတယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားေတြ ျဖစ္ေပၚေနတာပါ။
ယူကရိန္းနဲ႔ဆီးရီးယားတို႔က စစ္ပြဲလို႔ အမည္မတပ္ၾကတဲ့ စစ္ပြဲေတြမွာ ေနတိုးနဲ႔႐ု႐ွားတို႔ရဲ႕ ထိပ္တိုက္ေတြ႕မႈေတြဟာ ကမၻာသူကမၻာသားေတြကို အထူးပဲ ရတက္မေအး ျဖစ္ေစပါတယ္။ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ အစပိုင္းတုန္းက ဆြီဒင္က ထိပ္တန္းစစ္အရာ႐ွိႀကီးတေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးအင္းဒါစ္ဘရန္စထ႐ြမ္(Anders Brännström)က သူ႔လက္ေအာက္က တပ္ေတြကို ဒီလိုႏိႈးေဆာ္ခဲ့ပါတယ္- “ငါတို႔ျဖတ္သန္းေနရတဲ့ ကမၻာ့အေျခအေနကို လာမယ့္ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း စစ္ပြဲႀကီးတခုနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ရႏိုင္တယ္လို႔ သံုးသပ္ႏိုင္တယ္”။
စစ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို သံုးသပ္မိရင္ စစ္တပ္ကိုင္ထားသူေတြရဲ႕ တာဝန္ဟာ တကယ္ျဖစ္မွာလား၊ ဘယ္ေတာ့ျဖစ္မွာလဲလို႔ တြက္ေနေစာင့္ေနဖုိ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ့္ဘက္က လက္ဦးမႈရတဲ့ ေနရာေတြယူ၊ ျပင္ဆင္မႈေတြလုပ္ဖို႔ပဲ ျဖစ္တယ္ဆိုတာဟာ ဘယ္သူမွ မျငင္းတဲ့ စစ္က်င့္ဝတ္ပါ။
ဒါေပမဲ့ ျပည္သူေတြအဖို႔ကေတာ့ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးကို ခန္႔မွန္းလို႔ရတယ္ဆိုရင္ စစ္ကိုတားဆီးဖို႔ စဥ္းစားျပင္ဆင္ၾကရပါတယ္။ စစ္ႀကီးရယ္လို႔ ျဖစ္လာရင္ အထိခိုက္၊ အနစ္နာဆံုးဟာ အလုပ္သမား၊ လယ္သမားေတြနဲ႔ ဆင္းရဲသားျပည္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီစစ္တားဆီးေရး လႈပ္႐ွားမႈဟာ အလုပ္သမား၊ လယ္သမားနဲ႔ ဆင္းရဲသားျပည္သူေတြရဲ႕အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္တဲ့ လုပ္ငန္းလို႔ သေဘာထားရပါမယ္။ ဒီလႈပ္႐ွားမႈႀကီးမွာ သူတို႔အင္အားကို အဓိကအေျခခံ၊ အားျပဳရပါမယ္။ ဦးစြာအားျဖင့္ စစ္ဆန္႔က်င္ေရးနဲ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လိုအပ္မႈဟာ ျပည္တြင္းမွာသာမက တကမၻာလံုးအေနနဲ႔ပါ လိုအပ္ေၾကာင္း ျပည္သူအားလံုး သေဘာေပါက္ေအာင္ ႐ွင္းျပၾကရပါမယ္။ ဒီလႈပ္႐ွားမႈက အဓိကဦးတည္ရမွာဟာ ဒီလိုစစ္ႀကီးေတြနဲ႔ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာ၊ စီးပြားတက္ၾကတဲ့၊ ဒီစစ္ပြဲႀကီး ဖန္တီးၾကတဲ့ ကမၻာ့အရင္း႐ွင္ႀကီးေတြ၊ လက္နက္ထုတ္လုပ္သူေတြ ျဖစ္ရပါမယ္။
ဒီလႈပ္႐ွားမႈဟာ တကမၻာလံုး႐ွိ စစ္ဒဏ္ခံျပည္သူမ်ားနဲ႔ စစ္ဆန္႔က်င္တဲ့ အင္အားစုမွန္သမွ်နဲ႔ တြဲလုပ္တဲ့ လႈပ္႐ွားမႈမ်ိဳး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ့္တႏိုင္ငံတည္း လုပ္လို႔မရသလို တကမၻာလံုး၊ ဒါမွမဟုတ္ ႏိုင္ငံေတြအမ်ားႀကီး ပါဝင္လာမွ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထားမ်ိဳးနဲ႔ လုပ္လို႔မရပါ။
ဒီေနရာမွာ ဒီလုပ္ငန္းဟာ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး လံႈ႕ေဆာ္မႈေတြနဲ႔ ကင္းေဝးဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးေၾကာင္း အေလးထားေျပာလိုပါတယ္။ ကမၻာမွာ စစ္ႀကီးႏွစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါၿပီ။ ဒီစစ္ႀကီးေတြရဲ႕ အစမွာ တခ်ိဳ႕က စစ္ပြဲေတြ ျဖစ္ေပၚရတာဟာ လူမ်ိဳးေရးေတြ၊ ဘာသာေရးေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ေထာက္ျပဖို႕ ႀကိိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ မဟာမိတ္စု၊ ဝင္႐ိုးတန္းဖြဲ႔ဖို႔ လံုးပမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္ႀကီးေတြၿပီးလို႔ အေသအခ်ာ ျပန္သံုးသပ္လိုက္ေတာ့ ဒီစစ္ေတြဟာ ကမၻာ့အရင္း႐ွင္စနစ္ေၾကာင့္၊ နယ္ခ်ဲ႕ႏိုင္ငံေတြက နယ္ေျမေတြ တိုးခ်ဲ႕သိမ္းပိုက္ဖို႔လုပ္ရင္း ျဖစ္ေပၚလာတာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ႐ွင္းသြားပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီေန႔အခါဟာ ကမၻာမွာ စစ္ေအးလြန္တဲ့ေနာက္ ၾသဇာခံနယ္ေျမ ခြဲျခားသတ္မွတ္မႈ ၿပီးမၿပီးဆိုတာေတာင္ ေျပာရခက္ေသးတဲ့ အေျခအေနပါ။ အနယ္မထိုင္ေသးတဲ့ ကာလတခုလို႔ ဆိုရမွာပါ။
ဒီလိုအေျခအေနမွာ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားနဲ႔ အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူေတြဟာ စစ္နဲ႔စစ္ဝါဒ ေပၚေပါက္တာရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းေတြကို သိထားဖို႔လိုပါတယ္။ (၁) ဒီကမၻာႀကီးမွာ အျပန္အလွန္ဆက္စပ္ မွီခိုေနရတဲ့ စီးပြားေရးစနစ္ႀကီး ႐ွိေနၿပီး တခ်ိန္တည္းမွာ သေဘာထားခ်င္း မတိုက္ဆိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ တည္႐ွိေနတာ။ (၂) တကမၻာလံုးရဲ႕ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈက အမ်ားလကၡဏာေဆာင္ၿပီး ပိုင္ဆိုင္မႈကေတာ့ တဦးခ်င္းလကၡဏာေဆာင္ေနတာ။ (၃) ဓနအင္အား၊ ဘ႑ာအင္အား ႀကီးမားလွတဲ့ ဘဏ္ႀကီးေတြ၊ ေကာ္ပိုေရး႐ွင္းႀကီးေတြက သူတို႔ရဲ႕“အစိုးရ”ဆိုတာေတြကို အသံုးျပဳၿပီး သဘာဝသယံဇာတေတြ၊ ကုန္ၾကမ္းေတြ ရယူဖို႔၊ ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းေတြေဖာက္ဖို႔၊ ေရနံပိုက္လိုင္းေတြေဖာက္ဖို႔နဲ႔ ေဈးေပါတဲ့ လုပ္အားေဈးကြက္ေတြ ရ႐ွိဖို႔တို႔အတြက္ စစ္အင္အားကို အသံုးျပဳၾကတာတို႔ကို သတိျပဳလိုက္ၾကပါ။
ဒါေတြအျပင္ အထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း စစ္ေအးလြန္ေခတ္မွာ သူ႔ကိုတဦးတည္းေသာ စူပါပါဝါႀကီးအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳတာ ခံရဖို႔၊ စူပါပါဝါအဆင့္နဲ႔အညီ ကမၻာကို ျခယ္လွယ္ေသြးစုပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ လုပ္ေနတဲ့ ကမၻာ့ပုလိပ္ႀကီး အေမရိကန္ရဲ႕ လုပ္ရပ္မ်ားဟာလည္း အေျခအေနကို ပိုဆိုးဝါးေစပါတယ္။ ဝါ႐ွင္တန္ဟာ ဒီကမၻာေပၚမွာ သူတို႔ အက်ိဳးစီးပြားနဲ႔ ကင္းတဲ့ေနရာရယ္လို႔ ဘယ္မွာမွ မ႐ွိဘူးလို႔ေတာင္ ေျဗာင္ေၾကညာထားတာပါ။ ႏိုင္ငံတိုင္း၊ ေဒသတိုင္းဟာ သူတို႔ရဲ႕ စီးပြားေရး၊ ပထဝီႏိုင္ငံေရး အက်ိဳးစီးပြားေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတာခ်ည့္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒါေတြကို ကာကြယ္ရမယ္၊ အဲဒါေတြအတြက္ စိန္ေခၚမႈေတြကို ရင္ဆိုင္ရမယ္၊ လုပ္သင့္တာ လုပ္ရမယ္ဆိုတာဟာ အိမ္ျဖဴေတာ္ရဲ႕ အေျခခံေတြးေခၚနဲ႔ စဥ္းစားမႈ ျဖစ္ပါတယ္။
အခုဆုိရင္ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ကမၻာ့တဦးတည္းေသာ ထိပ္သီးႏိုင္ငံျဖစ္ဖို႔အတြက္ တ႐ုတ္ဟာ အဓိက ဆူးေျငာင့္ခလုတ္ပဲလို႔ ေျဗာင္ထုတ္မေျပာ႐ံုတမယ္ လုပ္ေနပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားကို ဖိအားေပးသလိုလိုနဲ႔ အၿမီး႐ွိတဲ့အေကာင္ေတြ သတိထားၾကလို႔ သတိေပးေနပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဓနအရ၊ စစ္ေရးအရ တ႐ုတ္အင္အားႀကီးလာတာဟာ အေမရိကန္ကို သူလုပ္ခ်င္တိုင္း လုပ္မရေအာင္ အတားအဆီးျဖစ္ေစတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဒါကို စစ္ေရးၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ၊ ဖိအားေပးမႈေတြနဲ႔ တုံ႕ျပန္တာဟာ နယ္ခ်ဲ႕သမားေတြရဲ႕ အစဥ္အလာ လုပ္နည္းကိုင္နည္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔က အာ႐ွတိုက္မွာ တ႐ုတ္နဲ႔ကိုရီးယားတို႔က ဘယ္လိုစစ္ျပင္ေနၾကတာ၊ လက္နက္တပ္ဆင္မႈေတြ တိုးခ်ဲ႕ေနတာ စသျဖင့္ ဝါဒျဖန္႔လႊင့္ထုတ္ေနၿပီး တဖက္မွာေတာ့ အာ႐ွတိုက္မွာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညီေအာင္ လုပ္ရမယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြကို အာေဘာ္ထုတ္လႊင့္ေနပါတယ္။
ဗမာျပည္အဖို႔ကေတာ့ အဂၤလိပ္နဲ႔ဂ်ပန္တို႔ တ႐ုတ္ျပည္ကိုရဖို႔ လုရာကေန ဒုတိယကမၻာစစ္ဒဏ္ ခံလိုက္ရတဲ့အျဖစ္ကို မေမ႔အပ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကုိယ့္ႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ ေတာင္းဆုိတာနဲ႕အတူ ႏုိင္ငံတကာ စစ္ပြဲမ်ားကုိလည္း ဆန္႕က်င္ၾကရပါမယ္။ ဒါ့အျပင္ စစ္ျပင္ဆင္ဖုိ႕ ေျခလွမ္းေတြ လုပ္ေနတာေတြကုိလည္း မ်က္ျခည္မျပတ္ သတိထား ေစာင့္ၾကည့္ဖုိ႕ လုိပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ရဲ႕ တ႐ုတ္ျပည္ပတ္လည္မွာ သူတို႔စစ္တပ္အတြက္ ေျခနင္းခံုေတြ တည္ေဆာက္တာဟာ အေ႐ွ႕ဘက္တ႐ိုးမွာ ျပည့္စံုသေလာက္ျဖစ္ေနၿပီး (ေတာင္ကိုရီးယားကေန ၾသစေၾတးလ်ားအထိ ႐ွည္လ်ားလွတဲ့ မဟာမိတ္စစ္ေၾကာင္းႀကီး တည္ေထာင္ၿပီးေနၿပီ) အေနာက္ဖက္မွာပဲ က်န္ေတာ့တယ္ဆိုတာ သတိထားမိၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငံႀကီးေတြရဲ႕ အင္အားတည္ေဆာက္မႈ အၾကားမွာ ေနာက္တႀကိမ္ ၾကားညပ္ခံရတယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ည့ံရာက်လိမ့္မယ္လို႔ ေျပာလိုပါတယ္။
