ကမၻာေပၚမွာ အ႐ွည္ၾကာဆံုးျပည္တြင္းစစ္ ႐ွိေနၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ေဆြးေႏြးတယ္ဆိုတာေတြကို အႀကိမ္ အမ်ားဆံုး လုပ္တဲ့ႏိုင္ငံ၊ အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲေတြကို အခ်ိန္အတိုဆံုးနဲ႔ အၾကာဆံုးလုပ္တဲ့ ႏိုင္ငံကို ေျပာပါလို႔ဆိုရင္ လူတိုင္းက ဗမာျပည္လို႔ပဲ ေျပာၾကမွာပါ။ ဒီျပည္တြင္းစစ္ႀကီး ဘယ္လိုက စျဖစ္တာလဲဆိုတာကို အခုအခါမွာ အထူးအျငင္းပြားစရာ မ႐ွိေတာ့ဘူး ထင္ပါတယ္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂၈ရက္ေန႔မွာ စတင္ခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ဟာ အုပ္စိုးသူ ဖဆပလ – ဆို႐ွယ္လစ္ အစိုးရက ဒီမုိကေရစီ အခြင့္အေရးေတြကုိ ရုိက္ခ်ဳိးကာ လက္နက္နဲ႕ ဖိႏွိပ္ၿပီး ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို အျမစ္ပါတူးပစ္ဖို႔ စီမံလာတဲ့အတြက္ ကြန္ျမဴနစ္ေတြဟာ ခုခံဖို႔လက္နက္ကို ကိုင္ခဲ့ရပါတယ္၊ အဲဒီကေန ဖဆပလ အစိုးရရဲ႕ ေျခလွမ္းေတြကို ျမင္ၾကတဲ့ တျခားႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြလည္း လက္နက္ကိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
၁၉၅ဝ စုႏွစ္မ်ားရဲ႕ အစပိုင္းမွာ ဗမာျပည္ထဲကို ကူမင္တန္တ႐ုတ္ျဖဴတပ္ေတြ က်ဴးေက်ာ္ ဝင္ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ တကယ္က အဲဒီတုန္းက တ႐ုတ္ဗမာနယ္စပ္ဆိုတာ ဘယ္အစိုးရကမွ သိပ္ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ကူမင္တန္အစိုးရ လက္ထက္တုန္းကလည္း သိပ္မခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္သလို လြတ္ေျမာက္စ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရဟာလည္း နယ္စပ္ေတြ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေအာင္ လုပ္ေနရတုန္းအခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာျပည္မွာလည္း အလားတူပါပဲ။ ဖဆပလ အစိုးရဟာ ျပည္တြင္းစစ္နဲ႔ လံုးပန္းေနရခ်ိန္မို႔ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားေတြကို တပ္မ်ားမ်ား မပို႔ႏိုင္ပါဘူး။ အဲဒီတုန္းက ႐ွမ္းျပည္နယ္လို ေနရာမွာ နယ္ခံပေဒသရာဇ္စိုးမိုးမႈက ခိုင္ခိုင္မာမာ တည္႐ွိေနတုန္းလို႔ ဆိုရပါမယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ကူမင္တန္တ႐ုတ္ျဖဴ က်ဴးေက်ာ္မႈကို အေၾကာင္းျပဳၿပီးေရာက္လာတဲ့ ဖဆပလ အစိုးရစစ္တပ္ေတြဟာ ေဒသလူထုအေပၚ အမ်ိဳးမ်ိဳးအႏိုင္က်င့္ရာကေန ႐ွမ္းျပည္နယ္မွာ လက္နက္ကိုင္ပုန္ကန္မႈေတြ ေနရာအႏွံ႕ တိုးမ်ားလာပါေတာ့တယ္။ ဒီအထဲမွာ ဗိုလ္ေနဝင္းတို႔က ေစာ္ဘြားေတြလက္ထဲက အာဏာကို သိမ္းယူလိုက္တာကိုလည္း အခ်က္တခ်က္အျဖစ္ ေထာက္ျပလို႔ ရပါမယ္။
ဒီျဖစ္စဥ္နဲ႔တပါတည္း အစိုးရစစ္တပ္ကို ဗိုလ္ေနဝင္း-ဗိုလ္ေအာင္ႀကီး-ဗိုလ္ေမာင္ေမာင္စတဲ့ ဆို႐ွယ္လစ္အစုက လက္ဝါးႀကီးအုပ္တဲ့ အစီအစဥ္ကလည္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီးေျမာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါရဲ႕အထြတ္အထိပ္ကေတာ့ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ အာဏာသိမ္းပြဲပါပဲ။ ဒီအာဏာသိမ္းပြဲဟာ ဗမာျပည္က ဗိုလ္ေနဝင္း ဦးေဆာင္ေမြးျမဴခဲ့တဲ့ စစ္အုပ္စုအတြက္ ေနာင္အာဏာသိမ္းပြဲေတြအတြက္ လမိုင္းတင္တဲ့လုပ္ရပ္၊ ဝတ္စံုျပည့္ဇာတ္တိုက္တဲ့ လုပ္ရပ္လို႔ ေျပာရမွာပါ။ ဒီတိုင္းျပည္မွာသူတို႔ စစ္အုပ္စုကို ဘယ္အင္အားကမွ မခုခံ၊ မလြန္ဆန္ႏို္င္ေၾကာင္း ေသခ်ာသြားပါၿပီ။ ေနာက္ၿပီး အဲဒီလိုရတဲ့ အာဏာကို ထိန္းထားဖို႔၊ ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းလို ျဖစ္ေနဖို႔ဆိုတာ ဒီစစ္တပ္ႀကီး ႐ွိေနလို႔ဆိုတဲ့ ေကာက္ခ်က္ကိုလည္း ဆြဲႏိုင္ေစခဲ့ပါတယ္။
ဒီလက္နက္ကိုင္တပ္ႀကီးကို အရပ္သားအစိုးရအေနနဲ႔ အားမကိုးလို႔လည္းမျဖစ္၊ တခ်ိန္ထဲမွာ သူတို႔ကို ေၾကာက္လည္းေၾကာက္ေနေအာင္ ဖန္တီးထားတဲ့ အေနအထားကို အာမခံႏိုင္ေအာင္ဆိုရင္ ဒီလက္နက္ကိုင္တပ္ကို အင္မားႀကီးမားၿပီး ေတာင့္တင္းသထက္ ေတာင့္တင္းေအာင္ လုပ္ဖို႔လိုပါလိမ့္မယ္။
သူတို႔အဖို႔ လက္ေတြ႕မွာ စစ္တပ္အႀကီးႀကီးတခု တည္ေဆာက္ရတာ မခက္ပါဘူး။ ကိုယ့္လက္ထဲမွာ အာဏာ႐ွိေနလို႔ကေတာ့ ကာကြယ္ေရးစရိတ္ဆိုတာကို ကိုယ္တိုးခ်င္သလို တိုးခ်ဲ႕လို႔ရေနတာပဲ မဟုတ္လား။ ဒါ့အျပင္ အဲဒီလိုတပ္ရင္းေတြတည္ေဆာက္၊ လက္နက္ႀကီးငယ္ေတြ ဝယ္ရင္းနဲ႔ပဲ ကိုယ့္အတြက္ စားေပါက္ေတြကလည္း နည္းမွမနည္းတာ။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ဆီတုန္းက မယ္နာပေလာကိုတိုက္ဖို႔ ရဟတ္ယာဥ္ေတြဝယ္တာ၊ ေနာက္ၿပီး ၂၁ ရာစု အေစာပိုင္းမွာ ႐ု႐ွားႏိုင္ငံက အမ္အိုင္ဂ်ီ ၂၉ တိုက္ေလယာဥ္ေတြ ဝယ္တာတို႔မွာ စစ္ဗိုလ္ေတြပြခဲ့တာ စတာေတြကို ၾကည့္ပါ။
ဒါေပမဲ့ ဒီလိုတိုင္းျပည္ရဲ႕ ဓနအင္အားနဲ႔ အခ်ိဳးအစားမမွ်တတဲ့၊ လူဦးေရနဲ႔တပ္သားအေရအတြက္အခ်ိဳးအစားက အာ႐ွမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ တပ္ႀကီးတခုကို ထိန္းသိမ္းထားဖို႔အတြက္ အေၾကာင္းျပစရာ လိုပါတယ္။ ဗမာျပည္ဟာ အိမ္နီးနားခ်င္း ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ အဆင္မေျပျဖစ္တာ၊ တင္းမာေနတာရယ္လို႔လည္း ေျပာစရာ၊ ျပစရာမ႐ွိေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ကိုပဲ အေၾကာင္းျပရပါေတာ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ေမြးထားေရးဆိုတဲ့ ဗိုလ္ေနဝင္းတို႔ ပထမမ်ိဳးဆက္ စစ္အုပ္စုရဲ႕ အေတြး အေခၚ အႀကံအစည္ကို အဆက္ဆက္စစ္အာဏာ႐ွင္ေတြက ဆက္ခံထိန္းသိမ္းလာခဲ့ၾကပါတယ္။
အဲဒီလို ျပည္တြင္းစစ္ကို ဖန္တီး၊ ျပည္တြင္းစစ္ကို ေမြးထားသူေတြမွာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲလုပ္တယ္ ဆိုတဲ့ဖဲတခ်ပ္လည္း အၿမဲကိုင္ထားေလ့႐ွိပါတယ္။ သိမီတဲ့သူေတြ သတိရၾကပါလိမ့္မယ္။ ဦးႏုက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲေခၚခ်င္တဲ့ဆႏၵ ေဖာ္ျပတိုင္း စစ္တပ္က ကတ္္ဖဲ့ယပ္ဖဲ့လုပ္၊ ဆန္႔က်င္ၿပီး သူတို႔က အျပဳတ္တိုက္ေရး ေႂကြးေၾကာ္သံကို တင္ခဲ့ပါတယ္။ တပ္မေတာ္စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရးဌာန ဆိုတာကေနၿပီးေတာ့လည္း ေတာထဲကလူေတြကို လက္နက္ခ်ခိုင္းတဲ့ သီခ်င္းေတြ အသံလႊင့္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြဟာ သူတို႔အာဏာသိမ္းၿပီးတာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရး ဖဲခ်ပ္ကိုခ်ၿပီး ကစားပါေတာ့တယ္။ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္၊ သူတို႔အာဏာသိမ္းၿပီး တႏွစ္အၾကာမွာ ေခၚဆိုတဲ့ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲပါ။ မႏၱေလးမွာ ၇ ခ႐ိုင္ဆႏၵျပပြဲ၊ ရန္ကုန္မွာ ၆ ခ႐ိုင္ ဆႏၵျပပြဲစတဲ့ ဆႏၵျပပြဲႀကီးေတြ က်င္းပခြင့္ေပးၿပီး သတင္းစာေတြမွာ ေနရာေတြအမ်ားႀကီးေပး၊ အႀကီးအက်ယ္ဝါဒျဖန္႔ခဲ့တဲ့ “ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲ”ပါ။ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ေနသူေတြကို ဘာမွမခိုင္လံုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြနဲ႔ ေတာထဲကို ျပန္ေမာင္းထုတ္ၿပီး သူတို႔က ဝါဒျဖန္႔ဖို႔ အျမတ္ေတြ ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ အားလံုးလိုလိုနဲ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ေနဝင္းရဲ႕အဲဒီ“ေစ့စပ္ ေဆြးေႏြးပြဲ”ဟာ ေနာက္ဆံုးမွာ အဖြဲ႕ႀကီးတဖြဲ႔အတြင္း အကြဲအၿပဲေတြ ျဖစ္သြားတာ၊ ေခါင္းေဆာင္အနည္းငယ္ အခြင့္အေရးယူ လက္နက္ခ်သြားတာနဲ႔ပဲ အဆံုးသတ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီေနာက္ ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္မွာ သတင္းစာေတြထဲ မထင္မ႐ွားေရးသားေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ “ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲ” တခု လုပ္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ အဲဒီ“ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲ” ဟာ ဗိုလ္ေနဝင္းကို တိန္႔ေ႐ွာင္ဖိန္က ပီကင္းေခၚၿပီး ဖိအားေပးလို႔ မတတ္သာတာနဲ႔ ေခၚခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက မဆလ အစိုးရဟာ တ႐ုတ္နယ္စပ္မွာ ႐ွိေနတဲ့ ဗကပ၊ ေကအိုင္အိုတို႔နဲ႔သာ“ေစ့စပ္ေဆြးေႏြး” ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မဆလ အစိုးရရဲ႕ ဟန္ေဆာင္“ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲ”ကို အေပၚလြင္ေစဆံုး အခ်က္ကေတာ့ သူတို႔ဟာ ေဆြး ေႏြးတဲ့ ပထမေန႔မွာပဲ ဗကပ က တင္ျပတာေတြ အားလံုးနားေထာင္ၿပီး သူတို႔ဘက္က ဘာမွမတင္ျပဘဲ ျပန္ခိုင္းလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက တဘက္မွာေတာ့ ေကအိုင္အိုကို ၁၉၆၃ ခုႏွစ္“ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲ”တုန္းက အလံနီကို လုပ္သလို အခ်ိန္ဆြဲၿပီး ေကအိုင္အိုတြင္း ကြဲမလားလို႕ ေသြးတိုးစမ္းခဲ့ပါတယ္။ မျဖစ္ႏိုင္မွန္းသိေတာ့ အေၾကာင္းမ႐ွိ ဖ်က္သိမ္းလိုက္ တာပါပဲ။
အဲဒီေနာက္ေတာ့ ၂၁ ရာစုႏွစ္ရဲ႕ ပထမဆံုး“ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲ”လို႔ ဆိုရမယ့္ ဗိုလ္ခင္ညြန္႔ ဒါ႐ိုက္တာလုပ္တဲ့ ေကအင္န္ယူနဲ႔“ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲ”လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲကို သြားေရးမသြားေရးအေၾကာင္းျပဳၿပီး ေကအင္န္ယူထဲမွာ ကြဲလြဲမႈေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး အဆံုးမွာေတာ့ အခ်ိန္တန္အိမ္ျပန္ပဲ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။
အခုလည္းပဲ ႏိုင္ငံတကာကို အႀကီးအက်ယ္ဝါဒျဖန္႔ (လက္ဝါးျဖန္႔ေငြေတာင္းတဲ့) “ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲ”ေတြ လုပ္ေနတာ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီခဲ့ပါၿပီ။ ဘာအေျဖမွ မထြက္ေသးေပမယ့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြရဲ႕ ညီညြတ္မႈကို ယိုင္နဲ႔ေအာင္ လုပ္ရာမွာေတာ့ ထိေရာက္ေနတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ ၂ဝ၁၁ ၾသဂုတ္လက စခဲ့တဲ့ ဒီငါးႏွစ္ၾကာ“ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲ”ႀကီးဟာ ဘယ္ေသာင္ဘယ္ကမ္းဆိုက္မယ့္ ဇာတ္ေမ်ာႀကီးလဲဆိုတာ ဘယ္သူမွ အတိအက်မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေအာက္ပါ သမိုင္းသာဓကေတြကို ဖတ္ၾကည့္ရင္ေတာ့ မွန္းႏိုင္မယ္ထင္ပါတယ္။
တခ်က္ကေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းဦးတင္ဦးက အာရ္အက္ဖ္ေအမွာ အပတ္စဥ္ တင္ျပခဲ့တဲ့ “ျပည္သူ ခ်စ္ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး-”က႑မွာ ‘သူတိုင္းမႈးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနတုန္းက ပဲခူးရုိးမရွိ ဗကပ မ်ားကို အျပတ္ေခ်မႈန္းေရး စီမံကိန္းတခု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းဆီ တင္ျပခဲ့ဖူးတယ္၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒီစီမံကိန္းတခုလံုးကို ဗိုလ္ေနဝင္းက ေခ်ာင္ထိုးပစ္ခဲ့တယ္’လို႔ ေျပာသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္ မဆလ ေခတ္တုန္းက ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီဝင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္မႈးႀကီးမင္းသိမ္း မကြယ္လြန္မီတုန္းက သူနဲ႔နီးစပ္သူ တခ်ိဳ႕ကို သူ႕အေနနဲ႔ ပဲခူးရုိးမရွိ ဗကပ မ်ား အျပတ္ေခ်မႈန္းေရး စီမံကိန္းတခု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းဆီကို သူတင္ျပဖူးေၾကာင္း၊ ဒါေပမဲ့ ဒါကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက“မင္းဘာသိလို႔လဲ၊ ဒီ ဗကပ ကို ငါက တမင္ ေမြးထားတာ”လို႔ ေျပာဆိုႀကိမ္းေမာင္းဖူးေၾကာင္း ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
ဗမာျပည္က စစ္အုပ္စုရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြကို အျပဳတ္တိုက္ေရး၊ ေမြးျမဴေရးစတဲ့ေပၚလစီေတြၾကားကပဲ ဗမာႏိုင္ငံမွာ အစိုးရကို၊ အထူးသျဖင့္ စစ္အုပ္စုကို ေတာ္လွန္တဲ့အင္အားစု အေရအတြက္ မ်ားသထက္မ်ားလာေနတာကို ဘယ္သူမွ မျငင္းႏိုင္ပါဘူး။
ရဲေဘာ္ဖိုးသံေခ်ာင္း
(မၾကာခင္ထြက္မည့္ အေရးေတာ္ပံု အတြဲ (၂) အမွတ္ (၄) မွ ေဆာင္းပါး ျဖစ္ပါသည္။)