ပ်ားရည္ဆမ္းလြန္ ဗမာျပည္ႏိုင္ငံေရး
ေမာင္သန္းျမေ႐ႊ
အေရးေတာ္ပုံ ဂ်ာနယ္၊ အတြဲ(၂) အမွတ္ ၇ ေဆာင္းပါး
ဒီခ်ဳပ္အစိုးရသစ္ တက္လာၿပီး ပ်ားရည္ဆမ္း ၆ လ အတြင္း ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ျပည္ပခရီးစဥ္ေတြမွာ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရး ရလဒ္သစ္ေတြ ရရွိလာတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း ျပည္တြင္းေရးျပႆနာ ကိုင္တြယ္ရာမွာ မထိရက္မတို႔ရက္ ျဖစ္ေနတုန္းပဲ။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေကာေဇာနီခင္းႀကိဳဆိုတဲ့ တ႐ုတ္ျပည္ခရီးမွာ သမၼတရွီက်င့္ဖ်င္က နယ္စပ္တည္ၿငိမ္ေရး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးအတြက္ မိတ္ေဆြေကာင္းပီသစြာ ကူညီမယ္၊ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈကို ျမႇင့္တင္မယ္လို႔ ေျပာတယ္။ အိမ္ျဖဴေတာ္နဲ႔ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံသို႔ သြားေရာက္တဲ့ အေမရိကန္ခရီးမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္တဦးရဲ႕ အေဆာင္အေယာင္မ်ားနဲ႔ ဧည့္ဝတ္ျပဳ ခံရကာ သမၼတအိုဘားမားက ရသင့္တဲ့ဆုလာဘ္အျဖစ္ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ႐ုပ္သိမ္းဖို႔ရွိေၾကာင္း ေၾကညာတယ္။
တကယ္ေတာ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ေတာင္ၿပဳိကမ္းၿပဳိ အႏိုင္ရကာ အရပ္သားတပိုင္းအစိုးရအျဖစ္ ေပၚထြက္လာတဲ့ ဒီခ်ဳပ္အစိုးရအဖို႔ အေျခအေနသစ္မွာ ျပႆနာသစ္မ်ားက ေစာင့္ႀကိဳေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္ပဆက္ဆံေရးမွာ အျပင္ကအပူ အတြင္းမကူးေအာင္၊ အတြင္းကအပူ အျပင္ကိုမကူးေအာင္ ရြဲ႕ေစာင္းေနတဲ့ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးကို ပုံမွန္အေျခအေနတရပ္ ေရာက္ေအာင္ ထိန္းၫႇိဖို႔လိုပါတယ္။ အမွီအခိုကင္းတဲ့၊ ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးတဲ့၊ လြတ္လပ္တဲ့ ဘက္မလိုက္မူႀကီး ၅ ခ်က္ ေပၚမွာ ခိုင္ခိုင္မာမာရပ္ႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ အာဏာၿမဲဖို႔ တဖက္ဖက္ကို ေျပးကပ္ေနရတဲ့ဘဝမ်ိဳး၊ စီးပြားေရးနဲ႔ အခ်ဳပ္အျခာ အလဲအထပ္လုပ္ရတဲ့ဘဝမ်ိဳး၊ ကိုယ့္ျပည္သူကိုဖိႏွိပ္ဖို႔ ျပည္ပကို မ်က္ႏွာခ်ိဳေသြးရ လာဘ္ထိုးရတဲ့ ဘဝမ်ိဳးမွ လြတ္ဖို႔လိုပါတယ္။
တက္သမၽွ အာဏာရအစိုးရတိုင္းနဲ႔ တဖက္သတ္ ဆက္ဆံတဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔တဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရး ေပၚလစီျဖစ္ေစ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံႀကီးမ်ားရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားအရ က်င့္သုံးၾကတာပါ။ စီးပြားေရးအက်ိဳးစီးပြား ႏိုင္ငံေရးအက်ိဳးစီးပြား တခုမဟုတ္တခု ပါပါတယ္။ အကာအကြယ္ေပးတာျဖစ္ျဖစ၊္ ပိတ္တာဖြင့္တာျဖစ္ျဖစ္ သူတို႔အက်ိဳးစီးပြားပါပါတယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံတန္းတူ အျပန္အလွန္ အက်ိဳးရွိဖို႔ ဆိုတာ ျပႆနာေပါင္းစုံ သပြတ္အူလိုက္ေနတဲ့ နာတာရွည္ လူမမာျဖစ္ေနတဲ့ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္က ဗမာျပည္အဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။
– စစ္ေအးလြန္ကာလ တေလၽွာက္လုံး (၁၉၈၈-၂၀၁၀) မာရွယ္ေလာနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရ
– လူထုအေပၚ ဗိုလ္က်အႏိုင္က်င့္ ဖိႏွိပ္ကၽြန္ျပဳခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရ
– အျပစ္မဲ့ျပည္သူ ေထာင္ေသာင္းခ်ီ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ် သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရ -တိုင္းျပည္ရဲ႕ သယံဇာတ အရင္းအျမစ္ေတြ ျဖဴခါျပာခါက်ေအာင္ လက္ၫႇဳိးထ္ိုး ေရာင္းစားခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရ – သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္သုဥ္း၊ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြ ပ်က္ဆီး၊ ေနာက္မ်ိဳးဆက္ေတြကို ဆိုးေမြေတြတပုံႀကီး ခ်န္ထားခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရ
– ဒီမိုကေရစီလည္းကင္းမဲ့ အမ်ိဳးသားတန္းတူမႈလည္းမရွိတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္နဲ႔ အဆင့္ေနရာရ အာဏာသိမ္းတက္လာတဲ့ စစ္အစိုးရ
– စစ္ဗ်ဴ႐ိုကရက္မ်ားနဲ႔ အေပါင္းပါခ႐ိုနီတစုက တိုင္းျပည္ရဲ႕ အတြင္းပစၥည္းမွန္သမၽွ လုယက္ဓားျပတိုက္ထားသမၽွကို အကာအကြယ္ေပး ေနတဲ့ စစ္အစိုးရ
– လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားတဲ့ ေျမယာ၊ အိုးအိမ္နဲ႔ ဘ႑ာအရင္းမွန္သမၽွ တရားဝင္ေအာင္ျပဳထားတဲ့ ၂၀၀၈ (ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပ ေဒ)အရ ရာသက္ပန္ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အာဏာအပ္ႏွင္းထားတဲ့ စစ္အစိုးရ…ထံမွ
၂၀၁၆ ဧၿပီ ၁ မွာ ၂၀၀၈ ကို ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းဖို႔ ကတိသစၥာျပဳၿပီး အာဏာလႊဲေျပာင္း ရရွိခဲ့တဲ့ ဒီခ်ဳပ္ အရပ္သားတပိုင္းအစိုးရအဖို႔ စိန္ေခၚမႈႀကီးပါတယ္။
ဒီခ်ဳပ္ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမူဝါဒက အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး၊ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ဆုံး မွ၂၀၀၈ျပင္ေရး ျဖစ္ေၾကာင္း အတိအလင္း ေျပာထားပါတယ္။ ဦးစားေပးလုပ္ငန္းအေနနဲ႔ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး၊ ၂၁ရာစုပင္လုံနဲ႔ ရခိုင္ေဒသ သဟဇာတျဖစ္ေရး ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အာဆီယံပါလီမန္ညီလာခံမွာ ေျပာတယ္။
ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈကိုေရွာင္၊ လမ္းေပၚမထြက္ဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအသြင္ကူးေျပာင္းေရး လမ္းစဥ္ကိုလည္း ေၾကညာထားတယ္။ ယခင္အစိုးရ လက္ထက္ အမႈကိစၥမ်ားကို လႊတ္ေတာ္မွာ မေမးျမန္းဖို႔ အမတ္ေတြကို ေျပာတယ္။ အစိုးရကို အက်ပ္႐ိုက္ေစမယ့္ ေမးခြန္းမ်ား မေမးဖို႔ ဒီခ်ဳပ္ဗဟိုက ၫႊန္ၾကားတယ္။ တမတ္သားပါလို႔ အခက္အခဲမရွိေၾကာင္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားမွာ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ေျပာတယ္။
ေပၚလစီကိုမေဝဖန္ခင္ မူအရႀကံ႕ခိုင္ၿပီး နည္းပရိယာယ္အရ ေပ်ာ့ေျပာင္းတာလား၊ မူမဲ့အေလၽွာ႔ေပးေရးလား ဆိုတာကို အက်ိဳးသက္ ေရာက္မႈကို ၾကည့္ဖို႔လိုပါတယ္။
အာဏာလႊဲေျပာင္းေရး ေခ်ာေမြ႕ဖို႔ ေစ့စပ္ရပါတယ္။ တပ္ခ်ဳပ္ကေလးနဲ႔တင္ မၿပီးလို႔ အၿငိမ္းစားဆိုတဲ့ တပ္ခ်ဳပ္ႀကီးအထိ ေစ့စပ္ရတယ္။ ႀကံ႕ဖြံ႕သမၼတဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းက ခတ္မာမာ ဆင္းသြားတာျဖစ္တယ္။ ေျဗာင္လုပ္သြားတယ္။ ေက်ာက္စိမ္း၊ သစ္၊ ေရႊ လက္ကုန္ႏႈိက္တူးသြားတယ္။ စီမံကိန္းသစ္ေတြ သူ႕ခ႐ိုနီေတြကို ခ်ေပးသြားတယ္။ ေက်ာက္မ်က္အသင္း ေကာ္မရွင္ရေငြေတြ ေဒၚလာသန္း၈၀ စာရင္းေပ်ာက္သြားတယ္။ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီ ယႏၲရားေတြထဲမွာ မိုးက်ေရႊကိုယ္ေတြ ထိုးထည့္သြားတယ္။ ခ်ိပ္ပိတ္ထားတဲ့ သူ႕ပိုင္ဆိုင္မႈစာရင္းကို ျပန္ယူသြားတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ဥပေဒထုတ္သြားတယ္။
၂၀၀၈ ျပင္ေရးကို (အနည္းဆုံး ၂ ႏွစ္) ေနာက္တန္းပို႔ၿပီး ေစ့စပ္ရတာျဖစ္တယ္။ ၄၃၆ အသာထားလို႔ ၅၉(စ)ေတာင္ ျပင္မရတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ဆိုတာကို ထြင္ရတယ္။ အစိုးရသစ္မွာ ႀကံ႕ဖြံ႕ေဟာင္းေတြကိုလည္း ေနရာေပးရတယ္။ ဝန္ထမ္း အသက္၆၀ျပည့္ အၿငိမ္းစားယူရမယ့္ ဥပေဒနဲ႔ ၿငိေနတဲ့ တပ္ခ်ဳပ္ကေလးက ကိုယ့္ဥပေဒ ကိုယ္ထုတ္ၿပီး ၆၅ ႏွစ္လို႔ ျပင္တာကို ၿငိမ္ၿငိမ္သက္သက္ သေဘာတူေပးရတယ္။ စြမ္းအားရွင္ေတြ မဘသေတြရဲ႕ ေျဗာင္က်တဲ့ မာဖီးယားဂိုဏ္း လုပ္ရပ္ေတြကို လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးၿပီး ေက်ေအးေပးခဲ့တယ္။ ရာဇဝတ္မႈမကင္းတဲ့ စီးပြားေရးေသာင္းက်န္းမႈႀကီးေတြ (မူးယစ္ေဆး သစ္ ေက်ာက္စိမ္း စသည္) လက္သည္မေပၚဘူး။
ဒီခ်ဳပ္အရပ္သားတပိုင္းအစိုးရသစ္ တက္လာၿပီး ရက္ ၁၀၀ စီမံကိန္းက ေၾကာ္ျငာဝင္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပြဲစည္သလိုေတာ့ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ တကယ္တမ္း ပြဲထုတ္လာတဲ့ ၂၁ ပင္လုံက်ေတာ့ ပြဲက စပ်က္ေတာ့မလို ျဖစ္လာတယ္။ ကိုယ္စားျပဳ အမ်ိဳးသားအဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးက မိမိတို႔ အႏွစ္ႏွစ္အလလ ႀကိတ္ခံခဲ့ရတာေတြ ညီလာခံမွာ အခြင့္အေရးရတုန္း ပြင့္အန္လာေတာ့ စစ္ဗ်ဴ႐ိုကရက္ေတြ အ႐ႈိက္အထိုးခံရသလိုျဖစ္ကာ မခံမရပ္ ႏိုင္ျဖစ္လာတယ္။ အမ်ိဳးသားညီၫြတ္ေရး ဘယ္လိုတည္ေဆာက္မလဲ၊ စစ္အုပ္စုမွာ ေစတနာေကာင္းမရွိပါဘူး။ ျပည္တြင္းစစ္ ဘယ္လိုရပ္မလဲ၊ စစ္အုပ္စုက ေနာက္ဆုတ္လိုစိတ္ မရွိပါဘူး။
စစ္တပိုင္းအစိုးရေဟာင္း အထိုင္ခ်ထားတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲကို ဆက္ခံတိုးခ်ဲ႕ထားတယ္ဆိုတဲ့ ‘၂၁ ရာစုပင္လုံ’ဟာ ကာခ်ဳပ္မူ ၆ ခ်က္ကို မေက်ာ္လႊားႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ကိုးကန္႔၊ တေအာဝ္း၊ ရခိုင္ ၃ ဖြဲ႕က ‘လက္နက္ကိုင္လမ္းစဥ္စြန္႔လႊတ္ေၾကာင္း’ (လက္နက္ ခ်ဖို႔သေဘာတူေၾကာင္း) မေၾကညာလို႔ တက္ခြင့္မရဘူး။ ‘ဝ’ က ခြဲျခားဆက္ဆံတာ မေက်နပ္လို႔ ျပန္တယ္။ ညီလာခံၿပီးတာနဲ႔ ကခ်င္မွာ ၾကည္းေၾကာင္းေလေၾကာင္းနဲ႔ ထိုးစစ္ျပန္စတယ္။ ရွမ္း နဲ႔ ကရင္မွာ တိုက္ပြဲေတြျပန္ျဖစ္တယ္။
ရခိုင္ေဒသ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္းေတာ ဘက္မွာလည္း ႏိုင္ငံေတာ္ပုန္ကန္သူမ်ားက နယ္ျခားေစာင့္ရဲစခန္း ၃ ခုကို ဝင္စီးသြားလို႔ (၉ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၆) ပုဒ္မ ၁၄၄ နဲ႔ အေရးေပၚအမိန္႔ထုတ္ၿပီး စစ္တပ္က ဝင္ရွင္းေနရေၾကာင္း၊ စစ္ေတြမွာ ရွင္းလင္းပြဲလုပ္ေသာ္လည္း သတင္းသမားေတြ ေမးျမန္းခြင့္ရခဲ့ဘူး။
စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားက ေဂ်ာက္(ေခ်ာက္)ထဲက်ဖို႔ တည္းတည္းလိုေတာ့တဲ့ တိုင္းျပည္ကို ကယ္ဖို႔ ျပင္လာၾကျပန္ပါၿပီ။ သူတို႔မရွိရင္ မျဖစ္ေၾကာင္း ျပသလာျပန္ပါၿပီ။ သူတို႔ဟာ အေရးပါအရာေရာက္ေၾကာင္း သိေအာင္ ထုတ္ေဖာ္လာၾက ျပန္ပါၿပီ။ ျပည္တြင္းစစ္နဲ႔ မိမိအဆင့္ေနရာကို ျမႇင့္လာတဲ့ စစ္အုပ္စုဟာ (ေခတ္မစားေတာ့တဲ့) စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအစား အရပ္ဘက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသို႔ အသြင္ကူးေျပာင္းရာမွာ သူတို႔အႏွစ္ႏွစ္အလလ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ စစ္ဗ်ဴ႐ိုကရက္ယႏၲရားကို အရပ္သားအစိုးရတရပ္လက္ထဲ အလြယ္တကူ ထိုးအပ္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါသလား။
ဦးႏုလည္း ဒီလိုပဲထင္ခဲ့ဖူးတယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္အဓိပတိ ေဒါက္တာဗေမာ္လည္း ဒီလိုပဲထင္ခဲ့ဖူးတယ္။ ဗမာပေဒႆရာဇ္ ေနာက္ဆုံး မင္းဆက္ သီေပါမင္းလည္း ဒီလိုပဲ ထင္ေယာင္မွားေရာဂါ စြဲကပ္ရာက ပါေတာ္မူဇာတ္ခင္းသြားရတယ္။
ႏိုင္ငံေရးအရ ဖိႏွိပ္မႈဥပေဒတခ်ိဳ႕ ဖ်က္သိမ္းႏိုင္ခဲ့တယ္ (ဧည့္စာရင္း နဲ႔ ပုဒ္မ ၅ ၊ တခ်ိဳ႕ကို ေနာက္ကလိုက္ၿပီး နငယ္နကြင္း ပိတ္လုပ္တာ ခံရတယ္ (ၿငိမ္းစုစီ)၊ ဖိႏွိပ္ေရးယႏၲရားသစ္ ဖြဲ႕ဖို႔ျပင္တာလည္းရွိတယ္ (အေရးေပၚစီမံခန္႔ခြဲမႈ ဗဟိုေကာ္မတီ ဖြဲ႕စည္းျခင္း)၊ လူ႕အခြင့္အေရး ကာကြယ္ဖို႔ ဥပေဒျပဳတာလည္းရွိတယ္ (ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ပုဂၢိဳလ္ဆိုင္ရာ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ လုံၿခဳံမႈကို ကာကြယ္ေပးေရး ဥပေဒၾကမ္း)။ ေရွ႕ကလက္နဲ႔ေရး ေနာက္ကေျခနဲ႔ဖ်က္ ျဖစ္စဥ္ကို ဒီခ်ဳပ္အစိုးရအေနနဲ႔ တေလၽွာက္လုံး ရင္ဆိုင္ေနရ ပါလိမ့္မယ္။
လက္သန္း မင္္္ဆြတ္ၿပီး လူထုကတင္ေျမႇာက္လိုက္တဲ့ လႊတ္ေတာ္မွာ ေျမသိမ္းယာသိမ္းကိစၥေတြ၊ လုပ္ခြင္လုပ္ခ မမၽွတတဲ့ကိစၥေတြ၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢ တရားဝင္ဖြဲ႕စည္းခြင့္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိစၥေတြ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ တင္ျပေတာင္းဆိုတာ မၾကားရဘူး။ ျပည္တြင္းစစ္ ဒဏ္ခ်က္ေအာက္မွာ မုဒိမ္းက်င့္ခံရတဲ့ တိုင္းရင္းသူေတြ၊ အသတ္ခံရတဲ့ အျပစ္မဲ့ျပည္သူေတြ လုံၿခဳံမႈကင္းမဲ့ ဆာ ေလာင္ေနတဲ့ ကေလးငယ္ေတြအေၾကာင္းနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုအင္ဆႏၵကို လူသိထင္ရွား ေတာင္းဆိုေပးတာ မရွိဘူး။ ဥပေဒကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ရမယ့္ လူပုဂၢိဳလ္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ကိုယ္တိုင္က ဥပေဒကိုမ်က္ကြယ္ျပဳ၊ ေငြမ်က္ႏွာလိုက္ၿပီး လူထုကို အကာအကြယ္ မေပး ႏိုင္႐ုံတင္မက လည္မ်ဳိ တက္နင္းေနတဲ့၊ ျဖစ္ခ်င္တိုင္းျဖစ္ေနတဲ့ တိုင္းျပည္။ ယခင္ကအတိုင္း ခိုးၿမဲ-လုၿမဲ-ဗိုလ္က်ၿမဲ ကိစၥေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္က ဘယ္လိုကိုင္တြယ္မလဲ၊ ဘယ္လိုေျဖရွင္းေပးမလဲ အေမးေတာင္မခံရဲဘူး။
ပိုဆိုးတာက အစိုးရသစ္ကို အထိုင္မက်ခင္ မထိခိုက္ေစခ်င္တဲ့အတြက္ လူထုက ကိုယ္ပိုင္အသိနဲ႔ ခ်ဳပ္တည္းထားတဲ့ လူထု တိုက္ပြဲေတြကို မထီေလးစားလုပ္ ဟန္႔တားႏွိပ္ကြပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားလာျခင္းပါပဲ။ အစိုးရသစ္ကို ပညာျပေနတာ ယႏၲရားေဟာင္းထဲက ဗ်ဴ႐ိုကရက္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒါကို ျမင္ေအာင္မၾကည့္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အစိုးရသစ္ဟာ ေအာက္ေျခလြတ္ေနၿပီလား။ စစ္ဘက္အရပ္ဘက္ ႏွစ္ပါးၾကည္ေရးကို ဦးစားေပးရတဲ့အတြက္ လူထုဟာ အဖ်က္သမားျဖစ္သြားၿပီလား။
ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားလႊတ္တာ ကာလုံသေဘာထားမပါဘဲ ဥပေဒနည္းနာရွာ လႊတ္ရတာျဖစ္တယ္ (မလႊတ္ခ်င္တဲ့သူေတြကို ဆက္ဖမ္းထားတုန္းပဲ)။ ျပည္ပေရာက္ အတိုက္အခံေတြ ျပည္ေတာ္ျပန္ဖို႔အေရး အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္/ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးရဲ႕ နံမည္ပ်က္ စာရင္း ပယ္ဖ်က္ဖို႔၊ ႏိုင္ငံေရးခံဝန္ခ်က္ပယ္ဖ်က္ဖို႔ သံ႐ုံးတခုခ်င္းကို ၫႊန္ၾကားခ်က္ေပးၿပီးမွ ျပန္ရတာျဖစ္တယ္။ (အေထြေထြ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေၾကညာတာ မဟုတ္ဘူး)
ျပည္ထဲေရးေအာက္က ဌာန ၅ ခု (ေထြအုပ္၊ ရဲ၊ မီးသတ္၊ စသုံးလုံး၊ အက်ဥ္းဦးစီး) ျပည္နယ္-တိုင္းေဒသ အစိုးရေအာက္ လႊဲေပးထားတာကို ၂၀၀၈ ပါ ပုဒ္မမ်ားအရ ဟုဆိုကာ ျပန္႐ုပ္သိမ္းသြားျပန္တယ္။
ျမင္ေနရတာက အဆင္ေျပခ်င္ရင္ (အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရား ေခ်ာေမြ႕ေစခ်င္ရင္) ပါဝါမာကိုကိုင္ထားတဲ့ ကာခ်ဳပ္ကို ၾကည္ေအာင္ လုပ္ထားရမယ္ ဆိုတဲ့ ခ႐ိုနီေခတ္ပ်က္သူေဌး အေတြးမ်ိဳး အတိုက္အခံေတြထဲ ကူးစက္လာတာပါပဲ။ တရားဥပေဒအထက္မွာ ဘယ္သူမွ မရွိဘူးဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဟာ ရြတ္လို႔ေကာင္းတဲ့ စကားသက္သက္ပါပဲ။ တရားဥပေဒအထက္မွာ တင္မက တရားဥပေဒအပမွာပါ စစ္အုပ္စုရွိေနပါတယ္။ ၂၀၀၈ ကို သူတို႔ေရးဆြဲခဲ့တာပါ။
ဗမာျပည္စီးပြားေရးဟာ အုံဖြဆိုၿပီး ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ထိုးတက္လာမွာ မဟုတ္ဘူး။ စစ္ခ႐ိုနီေတြ ဝါဒျဖန္႔သလို ႏိုင္ငံျခားအရင္းအႏွီးေတြ ဒလေဟာဝင္လာ ေရႊမိုးေငြမိုးေတြ ရြာလာမွာမဟုတ္ဘူး။ ကမၻာ့စီးပြားေရးဟာ အေရးႀကီးတဲ့လမ္းဆုံမွာ ေရာက္ေနတယ္။ ၂၀၀၈ က စခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးထိုင္းမႈိင္းမႈမွ မလြတ္ေျမာက္ေသးဘူး။ ကမၻာနဲ႔အဝွမ္း ဝယ္လိုအားက်၊ ကုန္သြယ္ေရးခ်ည့္နဲ႔၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ထိုင္းမႈိင္း၊ ဘ႑ာေရး ေဈးကြက္ အေျပာင္းအလဲျမန္၊ ေငြတန္ဖိုး အၿပဳိင္ခ်၊ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကာကြယ္၊ နည္းပညာလႈိင္းသစ္တရပ္အတြက္ ၿပဳိင္ဆိုင္ ဆိုတဲ့ အေနအထား ေအာက္မွာ လာမယ့္ ႏွစ္အခ်ိဳ႕အတြင္း ကမၻာ့စီးပြားေရး တက္ရိပ္မရွိဘူးလို႔ အမ်ားက သုံးသပ္ၾကတယ္။
ဗမာျပည္စီးပြားေရးက ေပၚလစီေတာင္ တာမစူႏိုင္ေသးဘူး။
လူထုဟာ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ႀကီးတယ္။ လူမႈဒုကၡအေပါင္းကိုလည္း ခံႏိုင္ရည္ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအသိလည္း ႏိုးၾကားတယ္။ တိုင္းျပည္ ဘာျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာ မသိႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ထုံထိုင္းေနတာ မဟုတ္ဘူး။ တိုက္ပြဲသဏၭာန္ကို လူထုက သူ႕ကိုယ္ပိုင္အသိနဲ႔ ေ႐ြးခ်ယ္ ပါလိမ့္မယ္။ ၂၀၀၈ ေအာက္မွာ ဒူးတုတ္သင့္ျမတ္ေရးကိုေတာ့ ေရြးမွာမဟုတ္တာ ေသခ်ာပါတယ္။
(၁၄ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၆)