ရွေးကောက်ပွဲနောက်ကွယ်မှာ
မောင်သန်းမြရွှေ
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ၁၅ နိုဝင်ဘာနေ့စွဲနဲ့ တရားဝင် ထုတ်ပြန်လိုက်ပါပြီ။ ဒီချုပ်က ပြည်သူ့လွှတ်တော် ၂၅၈၊ အမျိုးသားလွှတ်တော် ၁၃၈ (ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ၃၉၆ နေရာ)၊ ကြံ့ဖွံ့က ပြည်သူ့လွှတ်တော် ၂၆၊ အမျိုးသားလွှတ်တော် ၇ (ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ၃၃ နေရာ) အနိုင်ရရှိပြီး၊ ကျန်နေရာများကတော့ တိုင်းရင်းသားပါတီ ၁၇ ပါတီတို့ အသီးသီးရရှိကြပါတယ်။
ဒီချုပ်ဟာ ဒုတိယအကြိမ် တောင်ပြိုကမ်းပြို ထမ်မံအနိုင်ရရှိတာဖြစ်ပြီး ပထမအကြိမ် (၂၀၁၅)ထက် ပိုမိုအနိုင်ရရှိတာလည်းဖြစ်တယ်။ ဒီချုပ်နိုင်တဲ့မဲဆန္ဒနယ်တွေမှာ ကြံ့ဖွံ့ပါတီ ရှုံးနိမ့်ပါတယ်၊ (ရခိုင်မှာ မဲဆန္ဒနယ် ၉ နေရာ၊ ရှမ်းပြည်နယ်မှာ မဲဆန္ဒနယ်တချို့ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်တာရှိသော်လည်း) ရှမ်းပြည်နယ်မှာ SNLD နဲ့ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ANP တို့ နေရာအများအပြား အနိုင်ရရှိကြပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ ၂၀၁၅ နဲ့နှိုင်းယှဉ်ရင် ထူးထူးခြားခြား အပြောင်းအလဲ မရှိပါဘူး။ တခုလုံးခြုံကြည့်ရရင် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲဟာ (၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲကလိုပဲ) ဒီချုပ်နဲ့ စစ်အုပ်စုကိုယ်စားပြု ကြံံ့ဖွံ့တို့ပဲ ထိပ်တိုက် အပြိုင် ဖြစ်နေပါတယ်။
ထူးခြားတာတခုက ဗိုလ်မင်းအောင်လှိုင်ကိုယ်တိုင်ထွက်ပြီး တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်တချို့သို့ သွားရောက်မိန့်ခွန်းခြွေကာ နိမိတ်ပြမဲဆွယ်ခဲ့သော်လည်း တပ်နယ်မြေအများအပြားမှာ ဒီချုပ်အနိုင်ရတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲနီးလို့ ရက်ပိုင်းအလိုမှာ ကာချုပ်ဗိုလ်မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ ကြေညာချက် ၂စောင် အင်တာဗျူး ၂ခု (Popular News နဲ့ ဂျပန် Asahi Shimbun) ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်မကောင်းရင် ကြံ့ဖွံ့ဘက်ပင်းပြီး အာဏာသိမ်းမယ့် ခြိမ်းခြောက်သံ သဘောကြောင့် လူထုကြီးက ကိုဗစ်ကြားက အုံနဲ့ကျင်းနဲ့ထွက်လာကာ ဒီချုပ်ကိုမဲပုံပေးကြတာလားဆိုပြီး ခန့်မှန်းရပါတယ်။
၉၀ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းက စစ်အုပ်စုက လွှတ်တော်ခေါ်ခွင့် အစိုးရဖွဲ့ ခွင့် မပေးခဲ့ဘူး။ ကာချုပ်ဗိုလ်စောမောင်ကို အရူးတံဆိပ်တပ်ကာ တပ်ကအနားပေးပြီး ဗိုလ်သန်းရွှေကာချုပ်ဖြစ်လာခဲ့တယ်။ ဒီပဲယင်းအခင်းဖြစ်ပွားပြီးနောက် ၂၀၀၄မှာ ထိုစဉ်က ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အိမ်ရှေ့မင်းလို့ အထင်ရောက်နေတဲ့ ဗိုလ်ခင်ညွန့် ဖြူတ်ထုတ်ရှင်းလုပ်တာ ခံခဲ့ရတယ်။
၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲက ၂၀၀၈ ခြေဥအောက်က ရွေးကောက်ပွဲပါ။ ဒီချုပ်တောင်ပြိုကမ်းပြိုအနိုင်ရတော့ (၂၀၀၈အောက်မှာကတဲ့ ဇာတ်ပွဲဖြစ်လို့) အန်ကယ့်နှလုံးစိတ်ဝမ်းအေးချမ်းဖို့ ဆုတောင်းမေတ္တာပို့သတဲ့အတွက် အာဏာလွှဲပြောင်းရေး အဆင်ပြေခဲ့ပါတယ်။
ယခု ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဒီချုပ်မိုးကောင်းကင်ပါ ပြိုကျတဲ့အထိ အနိုင်ရရှိသော်လည်း စစ်အုပ်စုထောက်ခံမှုမရရင် ဆက်ပြီး မရှင်သန်နိုင်ပါဘူး။ လစ်ဘရယ်ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ပါးလိုပဲ ရှင်သန်နိုင်ဖို့အမှီအတွယ်ရှာရပါတယ်။ လူထုကိုမမှီခိုရင် စစ်အုပ်စုကို ဆက်ပြီး မှီခိုဖို့ပဲရှိပါတယ်။
ဗိုလ်မင်းအောင်လှိုင်နားတော့မယ်ဆိုတဲ့ ကောလာဟလသတင်း ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။ နားရင်လည်း အံ့သြစရာမရှိပါဘူး။ ရှေ့မှာ ဗိုလ်စောမောင် ဗိုလ်ခင်ညွန့် ဘယ်လိုဖြစ်ခဲ့သလဲ သင်ခန်းစာရှိပါတယ်။ ဗိုလ်မင်းအောင်လှိုင် အရာကျသွားပေမယ့် စစ်ဗျူရိုကရေစီယန္တရား(စစ်တပ်)နဲ့ ၂၀၀၈ စစ်ခြေဥက အလုံးအရပ်လျော့သွားတာ မဟုတ်ပါဘူး။
ကြံ့ဖွံ့ကတော့ အဘကိုယ်တိုင်ဖန်တီးခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေးအမွေခံပါတီ ဖြစ်တာကြောင့် ယတိပြတ်ဖျက်လိုက်လို့လည်း မဖြစ်။ လူထုလက်မခံတော့တဲ့ (အရေးသုံးပါး+မဘသ) မျိုးချစ်ရှော်ဗင်ဝါဒနဲ့ ဘယ်လို ဆက်စခန်းသွားမလဲ။ ၂၁ ရာစု ကမ္ဘာမှုအပြောင်းအလဲနဲ့ ကိုက်ညီမယ့် အတုအယောင်တခုကို ရှာကြံရတော့မှာဖြစ်တယ်။
၂၀၀၈ အောက်မှာ ခေတ်ကာလနဲ့ကိုက်ညီမယ့် အနေအထားတရပ်ကို ဘယ်လိုယူကြမလဲဆိုတာ စစ်အုပ်စုနဲ့ဒီချုပ်တို့ ကြံဆကြရာမှ (နှစ်ဖက်စလုံးက ထုတ်ဖော်ပြောကြားလာတဲ့) အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ National Unity Government ဆိုတဲ့ခေါင်းစည်း ထွက်ပေါ်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ (ပြည်တွင်းစစ်ရပ်စဲရေး – အမျိုးသားတန်းတူရေး – ၂၀၀၈ဖျက်သိမ်းရေး) ဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေးအနှစ်သာရမပါဘဲ အာဏာဝေစုခွဲရေးသာ ဖြစ်နေတဲ့အတွက် အနှစ်မပါဗလာစကားသာ ဖြစ်နေပါတယ်။
ဒီချုပ်ဒုဥက္ကဋ္ဌလက်မှတ်နဲ့(၂၀၀၈အောက်က) ဥပဒေတွင်းတိုင်းရင်းသားပါတီ ၆၈ ပါတီကို ကမ်းလှမ်းနေသော်လည်း၊ တကယ်အရေးကြီးတဲ့ စစ်မီးတောက်နေတဲ့ ရခိုင်ဒေသမှာ AA ကို ဖြတ်လေးဖြတ်နဲ့ ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေမှုကို ရပ်စဲခြင်းမပြုပါဘူး။ NCA လမ်းကြောင်းအောက်က ၂၁ ပင်လုံဟာ ဘယ်လိုဥပါယ်တံမျဉ်နဲ့ပဲ လုပ်လုပ် အသက်ဝင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။
ကိုဗစ်ကာလမှာ နှစ်ဖက်စလုံးတပြိုင်တည်း ချက်ချင်းအပစ်အခတ်ရပ်စဲပြီး ကြိုတင်စည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက် မထားရှိဘဲ ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်မီးငြိမ်းအေးစေရေးအတွက် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားကြရန်နဲ့၊ မိမိတို့ရဲ့ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ သဘောထားကို ထုတ်ဖော်ပြသဖို့ လစ်ဘရယ်+စစ်ခရိုနီ ရင်ကြားစေ့အစိုးရကို ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက (၂၄ သြဂုတ် ၂၀၂၀ ရက်စွဲနဲ့) အလေးအနက် တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
ပြည်တွင်းပြည်ပ အခြေအနေအရပ်ရပ်ဟာ အကြီးအကျယ် ကသောင်းကနင်းဖြစ် ရှုပ်ထွေး စိန်ခေါ်မှုများနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အပြောင်းအလဲကာလတရပ်ကို ဖြတ်ကျော်နေရတာ အားလုံးအသိပါ။ ကမ္ဘာနဲ့ချီဖြစ်ပွားနေတဲ့ ကိုဗစ်ကပ် စီးပွားကပ်နဲ့ ပြည်တွင်းစစ်အောက် အဘက်ဘက်ကယိုယွင်းနေတဲ့ ဗမာပြည်အတွက်၊ ပကတိဘာဝ အကြောင်းအချက်များကို မှန်မှန်ကန်ကန် မသုံးသပ်နိုင်ရင် ဆန္ဒစွဲကျပြီး တိုင်းပြည်နစ်နာမယ့်အန္တရာယ်ကိုမြော်မြင်ကာ သတိပေးတိုက်တွန်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဗိုလ်မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ မှန်/ပြန်အဖွဲ့က ရခိုင်ဒေသမှာ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးဖို့ AA ရဲ့ တိုက်တွန်းချက်ကို တပ်မတော်က လက်ခံကြိုဆိုကြောင်း ထုတ်ပြန်တယ်။ ရွေးကောက်ပွဲသစ်ပြန်လုပ်ဖို့ ကြံ့ဖွံ့ရဲ့တောင်းဆိုမှုဟာ တပ်မတော်ရဲ့သဘောထားမဟုတ်ဘူးလို့ (ဘာမဆိုလုပ်ရဲတယ် ဆိုတာနဲ့ပြောင်းပြန် ဂငယ်ကွေ့ ကွေ့ပြီး) ထုတ်ဖော်ပြောကြားပြန်တယ်။ ဗိုလ်မင်းအောင်လှိုင်သာ စကားကို ခုတမျိုးတော်ကြာတမျိုး ဖြစ်နေတာမဟုတ်ပါဘူး။ အတိုင်ပင်ခံကိုယ်တိုင်လည်း ခုတမျိုးတော်ကြာတမျိုး ဖြစ်နေတာပါ။ ကိုဗစ်က အရေးကြီးတယ်ပြောလိုက်၊ ရွေးကောက်ပွဲက အရေးကြီးတယ်ပြောလိုက်၊ ၂၁ပင်လုံ အရေးကြီးတယ်ပြောလိုက်၊ အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူချေမှုန်းရေး အရေးကြီးတယ်ပြောလိုက် ဖြစ်နေတာပါ။
မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ရခိုင်ဒေသမှာ အပစ်ရပ်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် စတင်ဆွေးနွေးခြင်းဟာ ခြေလှမ်းမှန်ဖြစ်ကြောင်း ထပ်မံ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်၃ဖွဲ့(ကိုးကန့်၊ တအာင်း၊ အေအေ) ရဲ့ ၁၁ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၀ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်အရ ဆွေးနွေးပွဲတံခါး ပွင့်နေကြောင်း ထင်ရှားပါတယ်။
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲနိုင် ဒီချုပ်အနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းပဲ ခင်းနိုင်မလား စစ်အုပ်စုနောက်မြီးဆွဲပဲ ဖြစ်နေမလား အဖိနှိပ်ခံ လူမျိုးပေါင်းစုံပြည်သူလူထုကြီးက စောင့်ကြည့်နေပါတယ်။
မောင်သန်းမြရွှေ(၁၆ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၀)