လူ့အခွင့်အရေးဆိုတာ
ညီေဋ္ဌးကျော်
(အရေးတော်ပုံဂျာနယ်၊ အတွဲ(၂) အမှတ် ၇)
သူရဦးရွှေမန်း ဆုမွန်ကောင်းတောင်းသလို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အမေရိကန်ခရီးမှ ရွှေအိုးရွက်ပြန်လာခဲ့တယ်။ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှု ရုပ်သိမ်းခြင်းနဲ့ အမည်ပျက်စာရင်းမှ ပယ်ဖျက်ခြင်းဆိုတဲ့ ဆုလာဘ်ကို သယ်ဆောင်လာရုံတင်မက၊ အပိုဆုအဖြစ် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင်တွင် မြန်မာပြည်လူ့အခွင့်အရေးကိစ္စ နှစ်စဉ်ထည့်သွင်းဆွေးနွေးရာမှ ယခုနှစ်အဖို့ ကင်းလွတ်ခွင့်ကိုလည်း သယ်ဆောင်လာခဲ့တယ်။ ဒါ့အပြင် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးဆောင်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ မြန်မာပြည်မိတ်ဆွေနိုင်ငံများအဖွဲ့ဆိုတဲ့ မြန်မာ့အရေး စောင့် ကြည့်အဖွဲ့ကိုလည်း ဖျက်သိမ်းနိုင်ခဲ့တယ်။ ထိရောက်တဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများ မမြင်တွေ့ရသေးဘဲ စစ်ခရိုနီတွေကို ဒီလောက်ထိ လွတ်ငြိမ်းခွင့် မပေးသင့်ကြောင်း လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်အဖွဲ့ HRW လိုအဖွဲ့များက ထောက်ပြနေတဲ့ကြားက လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပေးလိုက်တာ ဖြစ်တယ်။
သက်တမ်းကုန်ဆုံးခါနီး သမ္မတအိုဘားမားအစိုးရက အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီ အောင်မြင်မှုပြယုဂ်အဖြစ် ဗမာပြည် ဒီမိုကရေ စီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး တိုးတက်မှုရှိကြောင်း ဗန်းတင်ချင်နေတာ ထင်ရှားပါတယ်။
တကယ်ပဲ ဗမာပြည်မှာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ လျော့ပါးသွားပြီလား။ သတင်းသမားတဦးရဲ့ အမေးကို နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်က လူအခွင့်အရေးပြဿနာ မရှိတဲ့နိုင်ငံ ဘယ်နိုင်ငံများရှိသလဲလို့ အမေးကိုအမေးနဲ့ ပြန်ဖြေတယ်။ အခိုင်အမာပြဿနာကို ယေဘုယျပြုပြီး ဘယ်သူ့ကိုများ အကာအကွယ်ပေးချင်နေတာလဲ။
ကိုပါကြီး၊ ဒေါ်ခင်ဝင်း၊ ဆွမ်လွတ်ရွယ်ဂျာ၊ ကောင်းခါးရွာကချင်ဆရာမလေးနှစ်ဦး စသည် အစိုးရဟောင်းတုန်းက စွန်းခဲ့တဲ့သွေးတွေ မခြောက်သေးဘူး။ အသတ်ခံရတဲ့ရွာသား၊ မုဒိမ်းကျင့်ခံရတဲ့တိုင်းရင်းသူ၊ ဗုံးဆံမှန် သေဆုံးတဲ့ကလေး အနှိပ်စက်ခံရတဲ့အိမ်စေ၊ ပန်ဒိုရာ၊ အင်းဝ လူကုန်ကူးရောင်းစား၊ စစ်ဘေးသင့် ဒုက္ခသည် စသည်စသည် အစိုးရသစ်လက်ထက်တိုင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို ဖာထေးဖုန်းဖိ ပေးနေတဲ့ အမျိုးသားလူ့အခွင့်ရေးကော်မရှင်၊ ဆင်တကောင်လုံးမြင်နေမှ ဆင်ခြေရာရှာနေရဦးမှာလား။
ဘူးသီးတောင်မောင်းတော နယ်ခြားစောင့်ရဲကင်းသုံးခု အတိုက်ခံရတဲ့အပေါ် နိုင်ငံတော်ပုန်ကန် အကြမ်းဖက်မှုအဖြစ် ပုဒ်မ ၁၄၄ ထုတ်၊ အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာ၊ စစ်တပ်တိုးချဲ့၊ ကာလုံအစည်းအဝေးခေါ်၊ သမ္မတရုံးမှကြေညာချက်ထုတ်ပြီး RSO လို ပြည်ပ အဖွဲ့ အစည်းများနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး အယ်ခိုင်ဒါ လို ISIS လို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များရဲ့ လုပ်ပုံကိုင်ပုံမျိုးလို့ ပြောတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ ရဲတပ်ဖွဲ့ကို လေ့ကျင့်ပေးနေတဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂ EU က လက်ပံတန်းကျောင်းသားသပိတ် ဖြိုခွဲတုန်းက မျက်နှာပျက်ခဲ့တာကို အဖတ်ဆယ်ချင်တာလား၊ မီးစိမ်းပြချင်တာလား၊ မြန်မာအစိုးရနဲ့ တသားတည်းရပ်တည်ကြောင်း ပြောတယ်။ အမေရိကန် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူကလည်း ထောက်ခံ ကူညီမယ့်အကြောင်း ပြောတယ်။ ကြီးတဲ့အမှုသေးအောင် လုပ်တာလား၊ သေးတဲ့အမှု ကြီးအောင် လုပ်တာလား။ တရုတ်နဲ့ခြောက်တာ အလုပ်သိပ်မဖြစ်လို့ ကုလားနဲ့ခြောက်ပြီး ရခိုင်ဒေသ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း အစွန်းနှစ်ဖက် ကွဲပြားအောင် ထိုမှတဆင့် တပြည်လုံး မတည် မငြိမ်ဖြစ်အောင် တမင်လုပ်နေတာလား။
ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုတာ အနောက်နိုင်ငံကြီးများရဲ့ သဘောတရားအခြေခံ ဆိုတာထက် နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီ ဆိုတာက ပိုမှန်ပါတယ်။ စံ- နှစ်မျိုးထား ကျင့်သုံးပါတယ်။ ကိုယ်က မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်မှ ဒုံးနဲ့ခွင်းရင် အကြမ်းဖက်သမားကိုတိုက်တာ၊ တဖက်က ပြန်တိုက်ရင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်တာ။ ရဲကပစ်သတ်ရင် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ဖြစ်ပြီး၊ အလုပ်လက်မဲ့ လူမဲတယောက်က ပြန်ခုခံရင် အကြမ်းဖက်တာ၊ အရပ်သားအိမ်ရာတွေကို ဒုံးနဲ့ခွင်းတာက လူ့အခွင့်အရေးကို ကာကွယ်တာဖြစ်ပြီး၊ ရဲစခန်းကိုဗုံးခွဲတာက အကြမ်း ဖက်တာဖြစ်ပါတယ်။ အာဏာရှင်တို့ ဒီမိုကရေစီတို့၊ အကြမ်းဖက်မှုတို့၊ လူ့အခွင့်အရေးတို့၊ ဆိုတာတွေဟာ လိုသလိုသုံးတဲ့ တံဆိပ်တုံးတွေပါပဲ။
ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးဆုံးဖြတ်ချက် မှတ်တမ်းများမှာတော့ အကြမ်းဖက်မှုဆိုတာ အပြစ်မဲ့အရပ်သားများကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်တာလို့ ဖွင့်ဆိုပါတယ်။
ပေါ်လစီဆိုတာ ရပ်တည်ချက်နဲ့ အကျိုးစီးပွားပေါ်ကြည့်ပြီး ချမှတ်ကြတာပါ။ ပေါ်လစီပြောင်းတော့ လေသံလည်းပြောင်းပြီပေါ့။
(၁၇ အောက်တိုဘာ ၂၀၁၆)