သေနတ်ပြောင်းကို အမိန့်ပေးနိုင်မှ

သေနတ်ပြောင်းကို အမိန့်ပေးနိုင်မှ

အရေးတော်ပုံ ဂျာနယ်၊ အတွဲ(၂) အမှတ် ၇ ဆောင်းပါး

အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ ချုပ် (NLD) ပါတီဟာ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ‘ပြောင်းလဲချိန်တန်ပြီ’ ဆိုတဲ့ ကြွေးကြော်သံနဲ့ ဝင်ရောက်အရွေးခံခဲ့ပြီး တောင်ပြိုကမ်းပြို အနိုင်ရခဲ့တယ်။ ဒါကြောင့် (NLD) ဟာ အစိုးရအဖွဲ့ကိုလည်း လွတ်လွတ်ကျွတ်ကျွတ် ဦးဆောင်ပြီးဖွဲ့စည်းနိုင်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ၂၀၀၈ ခြေဥကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် (DASSK) ကတော့ သမ္မတလုပ်ခွင့်မရပါဘူး။ သမ္မအထက်မှာနေမယ်လို့ ကြွေးကြော်ခဲ့တဲ့ (DASSK) ဟာ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုတဲ့ရာထူးကို တီထွင်ရယူခဲ့တယ်။

(NLD) အစိုးရဖြစ်လာပြီးနောက်မှာ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးရရှိရေးကို အဓိကဦးစားပေး ဆောင်ရွက်လာတာကို တွေ့ရတယ်။ ဦးသိန်းစိန်တို့ဖော်ဆောင်ခဲ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို ဆက်ပြီးအမွေခံ လုပ်ကိုင်ရတာဖြစ်တယ်။ ဦးသိန်းစိန်လက်ထက်မှာ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် မာရသွန်ဆွေးနွေးပွဲတွေ လုပ်ခဲ့ပြီး ပြည်လုံးဆိုင်ရာအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးစာချုပ် (NCA) ဆိုတာ ပေါ်ထွက်လာတယ်။ ဒါပေမဲ့ တကယ်လက်မှတ်ထိုးတဲ့အခါမှာတော့ (၈) ဖွဲ့ပဲ လက်မှတ်ထိုးတာ ဖြစ်တယ်။ အဖွဲ့တချို့ (KIA, NMSP) က အဖွဲ့အားလုံး မပါဝင်တဲ့အတွက်ဆိုပြီး လက်မှတ်မထိုးကြဘူး။ သူတို့ပြောတဲ့ ပါဝင်ခွင့်မရတဲ့ အဖွဲ့တွေဆိုတာက ရခိုင်တပ်မတော်၊ တအာင်းပလောင်အဖွဲ့နဲ့ ကိုးကန့်အဖွဲ့ (TNLA/MNDAA/AA ) တို့ ဖြစ်တယ်။ ဒီ (၃) ဖွဲ့လက်မှတ်ထိုးဖို့ဆိုရင် လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်ကို စွန့်လွှတ်ပါတယ်လို့ ကြေညာချက်ကို အရင်ထုတ်ရမယ်လို့ စစ်တပ်က ရပ်ခံထားတယ်။ ဝနဲ့မိုင်းလား (UWSA, MNDAA) အဖွဲ့တွေကတော့ သူတို့ဟာအစိုးရနဲ့ အပစ်ရပ်စာချုပ်တွေ ချုပ်ထားပြီးဖြစ်လို့ ထပ်လက်မှတ်ထိုးစရာမလိုဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ (NLD) အစိုးရက ဒီအခြေအနေကို ဆက်ခံရတာ ဖြစ်တယ်။

(NLD) အစိုးရက ၂၁ ရာစုပင်လုံညီလာခံကျင်းပမယ်ဆိုပြီး စတင်စိုင်းပြင်းပါတယ်။ အားလုံးပါဝင်ခွင့်ရှိရမယ်လို့လည်း ဆိုတယ်။ ဒီအတွက် ကော်မတီတွေ၊ ဆပ်ကော်မတီတွေ ဖွဲ့တယ်။ အဖွဲ့အစည်းအသီးသီးဆီကို ကိုယ်စားလှယ်တွေလွှတ်ပြီး ဆွေးနွေးတယ်။ အတော်များများကတော့ အဆင်ပြေတယ်။ တက်ကြမယ်ဆိုတဲ့ အဖြေရတယ်။ ရခိုင်၊ ပလောင်နဲ့ကိုးကန့်အဖွဲ့တွေနဲ့လည်း ဆွေးနွေးတယ်။ အဲဒီ (၃) ဖွဲ့ကလည်း တက်ချင်တဲ့ဆန္ဒရှိကြောင်း ပြောတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ဆုံးမှာတော့ သူတို့ (၃) ဖွဲ့အပေါ် စစ်တပ်ရဲ့ တောင်းဆိုချက်ဖြစ်တဲ့ လက်နက်ကိုင်နည်းလမ်းကို စွန့်လွှတ်ကြောင်း ကြေညာချက်အရင်ထုတ်ရမယ်ဆိုတဲ့ ဘူတာကိုပဲ ပြန်ဆိုက်ပါတယ်။ အဲဒီ (၃) ဖွဲ့က လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခချုပ်ငြိမ်းရေးဆောင်ရွက်သွားမယ်ဆိုတာနဲ့အစားထိုးဖို့ ညှိသေးပေမယ့် စစ်တပ်က လက်မခံလို့ အဆင်မပြေတော့ဘူး။ တက်ချင်တိုင်းတက်ရအောင် တောင်ပြုံးပွဲမဟုတ်ဘူးလို့တောင် ဦး(ဗခ) ခင်ဇော်ဦးက ပြောလိုက်ပါသေးတယ်။ ဒီလိုနဲ့ (NLD) အစိုးရပြောတဲ့ အားလုံးပါဝင်တဲ့ ၂၁ ရာစုပင်လုံညီလာခံလည်း အားလုံးမပါဝင်နိုင် ဖြစ်ခဲ့ရတယ်။

၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံကို ၂၀၁၆ ခုနှစ် သြဂုတ်လထဲ နေပြည်တော်မှာ ကျင်းပခဲ့တယ်။ တက်ရောက်တဲ့ လက်နက်ကိုင်တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်တွေ နာမည်ကို ရာထူးအမည် ဒါမှမဟုတ် ဦး စသဖြင့် အရှေ့မှာမတပ်ဘဲ ဒီအတိုင်းပဲ ရေးခဲ့တာကြောင့် တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်တွေ မကျေမနပ်ဖြစ်ကြတယ်။ ဒီနေရာမှာလည်း ‘တပ်မတော်ရဲ့သဘောထားအမှန်’ ကို တွေ့ကြရပြန်ပါတယ်။ ဝအဖွဲ့ကလည်း ကိုယ်စားလှယ်ကတ်ပြားထုတ်ပေးရာမှာ လေ့လာသူကတ်ပြားတွေထုတ်ပေးတာကြောင့် အဆင့်အတန်းခွဲခြားခံရတယ်ဆိုပြီး ညီလာခံမှာတင်မယ့် သူတို့စာတမ်းပေးခဲ့ပြီး ညီလာခံဆက်မတက်ဘဲ ပြန်သွားကြတယ်။

၂၁ ရာစုညီလာခံပြီးတော့ နောက် ၆ လ အကြာမှာ အမျိုးသားအဆင့်နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲကျင်းပမယ်လို့ ဒီချုပ်အစိုးရက စီစဉ်ထားတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီဆွေးနွေးပွဲတက်မယ်ဆိုရင် (NCA) ကိုလက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့တွေပဲ တက်ရမယ်ဆိုတဲ့ ကန့်သတ်ချက်ကို ချမှတ်ထားတာတွေ့ရတယ်။ ဒါဟာ စောစွာကတည်းက စစ်တပ်က ပြောနေတာ ဖြစ်တယ်။ ဒီအချက်ကို (NLD) ကလည်း လက်ခံထားရပုံရတယ်။

ပိုဆိုးတာက ၂၁ ရာစုပင်လုံညီလာခံအပြီးမှာ ဗမာပြည်မြောက်ပိုင်းမှာ သေနတ်သံတွေ ပြန်ညံလာတာပဲ ဖြစ်တယ်။ အဓိက ကေအိုင်အိုကို ထိုးစစ်တွေ ဆင်တာဖြစ်တယ်။ ဒီနောက် တောင်ပိုင်းရှမ်းနဲ့လည်း ဖြစ်တယ်။ ကရင်ပြည်နယ်မှာလည်း ဒီကေဘီအေခွဲထွက်အဖွဲ့နဲ့ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်တယ်။ စစ်ဘေးဒဏ်ကို မခံနိုင်တော့တဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ ထိုးစစ်တွေရပ်ဖို့ ဆန္ဒပြပွဲတွေလည်း ပေါ်ပေါက်လာတယ်။ ဒါပေမဲ့ (NLD) အစိုးရဘက်ကတော့ ရေငုံနှုတ်ပိတ်နေတာ တွေ့ရတယ်။

ဒီရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ ရခိုင်ပြည်မောင်းတောမှာ ဘင်္ဂါလီတွေက အုပ်စုဖွဲ့ပြီး ရဲကင်းစခန်းတွေ ဝင်စီးတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေပေါ်လာတယ်။ ရဲ ၉ ဦးကျပြီး လက်နက်တွေလည်း ၅၀ ဝန်းကျင် ပါသွားတယ်။ အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်နေ့မှာ နိုင်ငံတောကာကွယ်ရေးနဲ့လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အထူးအစည်းအဝေး လုပ်တယ်။ ရခိုင်အရေး၊ ကချင်ပြည်နယ်နဲ့ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း စစ်ပွဲတွေကိစ္စ ဆွေးနွေးကြတယ်လို့ ဆိုတယ်။ အသေးစိတ်တော့ မထုတ်ပြန်ဘူး။

အောက်တိုဘာ ၁၅ ရက်နေ့မှာ (NCA) လက်မှတ်ထိုးတာ တနှစ်ပြည့်တဲ့အခမ်းအနားလုပ်တယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဗိုလ်မင်းအောင်လှိုင်တို့ မိန့်ခွန်းပြောကြတယ်။ ဗိုလ်မင်းအောင်လှိုင်က (NCA) လက်မှတ်ထိုးမှ အမျိုးသားအဆင့်နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲတက်ခွင့်ရမယ်ဆိုတာကို ထပ်ပြီးအတည်ပြုပြောတယ်။ (NCA) ဟာ တပ်မတော်တခုတည်းက ချမှတ်ထားတာ မဟုတ်ဘူး။ ကျန်လက်နက်ကိုင်တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းပြီး သဘောတူထွက်ပေါ်လာတာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုတယ်။ ဒီမတိုင်ခင်မှာ ထွက်လာတဲ့ (UWSA) မှ ကျောက်ကော်အမ်းနဲ့ မီဒီယာတွေတွေ့ဆုံမေးမြန်းရာမှာတော့ (NCA) ကို လက်မှတ်ထိုးမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ထပ်ပြောထားတယ်။
တဆက်တည်းပဲ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့လမ်းပြမြေပုံ ၇ ဆင့်ဆိုတာကို ထုတ်လာတယ်။ အဲဒါတွေကတော့

(၁) နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှုမူဘောင် ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်း၊
(၂) နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှုမူဘောင် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ခြင်း၊
(၃) ပြင်ဆင်အတည်ပြုပြီးဖြစ်သော နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးမှု မူဘောင်နဲ့အညီ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ-၂၁ ရာစု ပင်လုံ ကျင်းပခြင်း၊
(၄) ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံ ရလဒ်များအား စုစည်းပြီး ပြည်ထောင်စုသဘောတူညီချက် (21 st Century Panglon Conference Agreement)လက်မှတ်ထိုးခြင်း၊
(၅) ပြည်ထောင်စု သဘောတူညီချက်နဲ့အညီ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးသားခြင်း၊ အတည်ပြုခြင်း၊
(၆) ပြင်ဆင်ရေးသားအတည်ပြုပြီးဖြစ်တဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနဲ့အညီ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲများ ကျင်းပခြင်း၊
(၇) ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်နဲ့အညီ ဒီမိုကရက်တစ်ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ခြင်း။
တို့ပဲ ဖြစ်တယ်။ ဒါကို စစ်တပ်ကလည်း သဘောတူထားပုံ ရပါတယ်။

အဲဒီ နိုင်ငံရေးမူဘောင်ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းနဲ့ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးအဆင့်တွေမှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေ အားလုံးပါဝင်လာနိုင်အောင် ပြင်ဆင်နိုင်မလားဆိုတာကိုတော့ စောင့်ကြည့်ရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုအချိန်အထိတော့ (NCA) လက်မှတ်ထိုးမှ ညီလာခံတက်လို့ရမယ်လို့ ပြောနေတာ ဖြစ်တယ်။ အထက်မှာ ပြောသလို ရခိုင်၊ ပလောင်နဲ့ ကိုးကန့် အဖွဲ့တွေအနေနဲ့ လက်မှတ်ထိုးမယ်ဆိုရင် လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်ကို စွန့်ပါမယ်ဆိုပြီး အရင်ကြေညာရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဖြစ်စဉ်တွေကို ကြည့်ရင် စစ်တပ်က သဘောတူမှ (NLD) က လုပ်နိုင်တာတွေ့ရမယ်။ (NLD) က အစိုးရဖြစ်ပေမယ့် ၂၀၀၈ ခြေဥရဲ့ ခြေမန်းကွင်း အစွပ်ခံထားတာဖြစ်လို့ စိတ်သွားတိုင်း ကိုယ်မပါနိုင်ဘူး။ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ လမ်းပြမြေပုံ (၇) ဆင့်မှာလည်း စစ်တပ် (စစ်အုပ်စု) က အမျိုးမျိုး ပညာပြတာကို တွေ့ကြရပါဦးမယ်။

၂၀၀၈ ခြေဥအရ အာဏာပိုင်အစစ်ဟာ ကာချုပ်ပဲ ဖြစ်တယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် (DASSK) အနေနဲ့ သမ္မတအထက်မှာ နေနိုင်ပေမယ့် ကာချုပ်အထက်မှာတော့ မနေနိုင်ဘူး။ နိုင်ငံတော်တန်းစီဇယားမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ ကာချုပ်အထက် နံပါတ် ၂ နေရာမှာ ရှိပေမယ့် ဒါဟာ စာရွက်ပေါ်မှာပဲ ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ၂၀၀၈ ခြေဥပြင်ရေးကိစ္စမှာ လူထုကရွေးချယ်တင်မြှောက်တဲ့ အစိုးရလက်အောက်မှာ စစ်တပ်ကို ထားရှိဖို့ ပြင်ဆင်ရမယ်လို့ အဓိကထား ပြောနေကြတာပဲ။ စစ်တပ်က အစိုးရကို အမိန့်ပေးတာ မဟုတ်ဘဲ အစိုးရက စစ်တပ်ကို အမိန့်ပေးတာ ဖြစ်ရမယ်လို့ ဆိုလိုတာ ဖြစ်တယ်။ ဥက္ကဋ္ဌမော်ကတော့ “ပါတီက သေနတ်ကို အမိန့်ပေးရမယ်။ ပါတီကို သေနတ်က အမိန့်ပေးတာ မဖြစ်စေရဘူး” လို့ ပြောခဲ့တယ်။

ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးအပါအဝင် ဗမာပြည်ရဲ့ ပြဿနာအဝဝကို ဖြေရှင်းရေးရဲ့ သော့ချက်ဟာ စစ် (၃) စစ် (စစ်အုပ်စု၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ်နဲ့ စစ်ဗျူရိုကရေစီယန္တရား) ကို အပြီးအပိုင် ဖျက်သိမ်းနိုင် မဖျက်သိမ်းနိုင်ဆိုတဲ့ အပေါ်မှာ မူတည်တယ်။ ခေတ်အဆက်ဆက် လူထုရဲ့သွေးမြေကျ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့တာတွေကြောင့် စစ်အုပ်စုဟာ တပါတီအာဏာရှင်စနစ်နဲ့ ဆက်မအုပ်ချုပ်နိုင်တော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ပါတီစုံဆိုတာကို ဟန်ပြလုပ်လာရတယ်။ စစ် (၃) စစ်ကို ၂၀၀၈ ခြေဥနဲ့ အကာအကွယ်ယူထားတာ ဖြစ်တယ်။

စစ် (၃) စစ်ကို ဖျက်သိမ်းဖို့ဆိုရင် စစ်တပ်ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး (RAM) လုပ်ရမယ်။ စစ်အုပ်စုရဲ့ တလက်ကိုင်စစ်တပ်အဖြစ်ကနေ အခြေခံလူထုကြီးအပေါ် သစ္စာခံတဲ့ တပ်မတော်ဖြစ်လာအောင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရမယ်။ ပြောင်းလဲလို့လည်း ရနိုင်တယ်။ စစ်တပ်ထဲမှာ ထိပ်သီးတစုကလွဲလို့ အောက်ခြေအများစုကြီးက အခြေခံပြည်သူလူထုရဲ့ သားသမီးတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ သူတို့ဘတွေဟာလည်း အများပြည်သူတွေလိုပဲ ဆင်းရဲနုံချာနေကြတာပဲ။ အခါအခွင့်သင့်တိုင်းလည်း စစ်အုပ်စုကို မလိုလားဘူးဆိုတာ ပြခဲ့ကြတယ်။ ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲတို့ကို ကြည့်ပါ။

(DASSK) အနေနဲ့လည်း စစ်တပ်ကို ပြောင်းလဲနိုင်မှ ဖြစ်မယ်ဆိုတာကို သဘောပေါက်ပုံ ရပါတယ်။ သူ့နည်းသူ့ဟန်နဲ့ ကြိုးစားနေပုံပါပဲ။ တွေ့မြင်နေရသလောက်ကတော့ စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်ပိုင်းနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံပြီး ရင်းနှီးမှုယူ၊ ဖြည်းဖြည်းချင်းဆွေးနွေးနားချနေတယ်လို့ ဆိုရမလားပဲ။ ပြောရရင်တော့ ချော့မြှူရေး (appeasement) ဆန်တယ်။ (အခု အမေရိကန်ခရီးမှာ ဆန်ရှင်ပြုတ်အောင် လုပ်လာနိုင်ခဲ့တယ်။ အမေရိကန်ကလည်း ဖြုတ်ချင်နေတာမို့ ထီးလိုမင်းလို လို့ပြောရမှာပဲ။)

(DASSK) ကိုယ်တိုင်က ထိပ်တိုက်တွေ့ရေးလမ်း မလိုက်ဘူး၊ လူထုအနာမခံတော့ဘူး၊ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးလမ်းပဲ သွားမယ်လို့ ပြောထားတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ရွှေဂုံတိုင်ရပ်တည်ချက်ကနေ ဂငယ်ကွေ့ ကွေ့ပြီး ၂၀၀၈ ခြေဥလက်ခံ၊ ရွေးကောက်ပွဲဝင်ခဲ့တာ ဖြစ်တယ်။ ဒီလမ်းလိုက်ဖို့ အခါတော်ပေးနေသူတွေလည်း မနည်းပါဘူး။ ‘ထိပ်တိုက်တွေ့ရေးလမ်းလိုက်လို့ တိုင်းပြည်နဲ့လူထုနာလှပြီ။ အကျိုးမရှိဘူး။ သမ္မတဒေါက်တာမောင်မောင်လက်ထက်ကလည်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးမလုပ်ဘဲ ထိပ်တိုက်တွေ့လို့ အကျိုးနည်းခဲ့တယ်။ စစ်တပ်ကို အတိုက်အခံမလုပ်နဲ့။ စစ်တပ်က ပေးထားချက်ကိုပဲယူ၊ နိုင်ငံရေးဆိုတာ ဖြစ်နိုင်တာကိုလုပ်တာ (အခု ကာချုပ်ကလည်း ဒါကို ထည့်ပြောသွား)’ စတဲ့စတဲ့ သြဝါဒလမ်းညွှန်တွေ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင်က အတော်များများ တွေ့ခဲ့ရတယ်။

မိမိကတော့ တပ်ပြုပြင်ရေးဟာ လူထုအားပါမှသာ အောင်မြင်နိုင်မယ်လို့ ယုံတယ်။ ထိပ်တိုက်တွေ့တာ၊ လူထုနာတာ စတာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း ပြောချင်ပါတယ်။

(၁) ထိပ်တိုက်တွေ့ရေးတို့ ငြိမ်းချမ်းစွာတွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးတို့ ဆိုတာတွေဟာ လူထုကြီးက ရွေးချယ်နိုင်တာ မဟုတ်ဘူး။ ဖိနှိပ်အုပ်စိုးသူတွေကသာ ရွေးချယ်တာ ဖြစ်တယ်။ လူထုကြီးကတော့ အခြေခံအားဖြင် ငြိမ်းချမ်းတဲ့လမ်းကိုပဲ ရွေးချယ်ချင်ကြတာပါ။ အဲဒီလမ်းကို အုပ်စိုးသူတွေက ပိတ်ထားလို့သာ တခြားလမ်းရွေးရတာ ဖြစ်တယ်။

(၂) လူထုကြီးကို လမ်းပေါ်ထွက်ကြပါလို့ ပြောတိုင်းလည်း လမ်းပေါ်ထွက်လာမှာ မဟုတ်သလို မထွက်ကြပါနဲ့လို့ ပြောတိုင်းလည်း မထွက်ဘဲ နေကြမှာ မဟုတ်ပါ။ ထွက်တာ မထွက်တာဟာ သူတို့ရဲ့ လက်တွေ့ရုပ်ဘဝက ပြဋ္ဌာန်းတာ ဖြစ်တယ်။ အခုလည်း အလုပ်သမားတွေ လုပ်ခတိုးရဖို့ လမ်းပေါ်ထွက်နေကြသလို လယ်သမားတွေလည်း သိမ်းဆည်းလယ်ပြန်ရရေး ထွန်တုံးတိုက်ပွဲတွေ နွှဲနေကြရတယ် မဟုတ်လား။
လူထုတိုက်ပွဲသဏ္ဌာန်ဟာ လမ်းပေါ်ဆန္ဒပြတာ တခုတည်းရှိတာ မဟုတ်ပါ။ ပုံစံမျိုးစုံ ရှိပါတယ်။ အခြေအနေအချိန်အခါလိုက်ပြီး အမျိုးမျိုးပြောင်းလဲကျင့်သုံးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

(၃) ထိပ်တိုက်တွေ့လို့ အကျိုးမရှိဘူးလို့ ပြောနေသူတွေအနေနဲ့ မိမိတို့ဟာ ခေတ်အဆက်ဆက် အသက်ပေးတိုက်ပွဲဝင်သွားသူတွေရဲ့ အရိုးပုံပေါ်မှာ ထိုင်နေကြတယ်ဆိုတာ မမေ့ကြပါနဲ့လို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်။ ဒီကနေ့ အတိုင်းအတာတခုအထိ လွတ်လပ်ခွင့်၊ ပြောဆိုရေးသားခွင့်၊ အသင်းအပင်းဖွဲ့စည်းခွင့် စသဖြင့် ရနေတာတွေဟာ ပြည်သူတွေ သွေးမြေကျခံပြီး တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့လို့ ရခဲ့တဲ့ အသီးအပွင့်တွေပါ။ စစ်အုပ်စုက သဘောကောင်းပြီး ပေးခဲ့တာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီအသီးအပွင့်တွေကို ဆက်ခံကာကွယ်ထိန်းသိမ်းရမှာ ဖြစ်သလို ဆက်လည်းတိုးချဲ့ရပါမယ်။

(၄) လူထုနာမှာစိုးတယ် ဆိုကြတယ်။ လမ်းပေါ်ထွက်ဆန္ဒပြလို့ အကြမ်းဖက်ဖြိုခွဲခံရပြီး လူထုတွေ အသက်ဆုံးရှုံးသွေးမြေကျမှာကို မဖြစ်စေချင်ဘူးလို့ ဆိုလိုဟန် တူပါတယ်။ စစ် (၃) စစ် အောက်မှာ လူထုကြီးဟာ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ဆင်းရဲဒုက္ခခံနေကြရတာပါ။ စစ်ဖြစ်နေတဲ့နေရာတွေမှာ အသက်ဆုံးရှုံးရတာ၊ ကျီးလန့်စာစားနေရတာ၊ နေရပ်ဒေသမပြန်နိုင်ဘဲ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်ဘဝနဲ့ ဆယ်စုနှစ်များစွာ နေနေကြရတာ စတာစတာတွေဟာ ပြောမကုန်ရေးမကုန်ပါ။

ဒါ့အပြင် စစ်အုပ်စုထိပ်သီးနဲ့အပေါင်းအပါတသိုက်က တိုင်းပြည်ရဲ့သယံဇာတတွေကို စည်းမရှိကမ်းမရှိ ထုတ်ယူရောင်းချလို့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်တွေ ပျက်စီးကုန်တယ်။ ရာသီဥတုတွေ ဖောက်ပြန်ပြီး ကပ်ဘေးတွေ ကျတယ်။ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေအတွက် ကြိုတင်သတိပေးတာ၊ လုံခြုံရာရွှေ့ပေးတာ စတဲ့ လုပ်ရမယ့် အစိုးရတာဝန်တွေ ပျက်ကွက်လို့ ပြည်သူတွေ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ် မပျက်စီး မဆုံးရှုံးသင့်ဘဲ ဆုံးရှုံးကြရတယ်။ ၂၀၀၈ နာဂစ်မုန်တိုင်းမှာဆိုရင် သိန်းနဲ့ချီ အသက်ဆုံးရှုံးရတယ် မဟုတ်လား။

လတ်တလောထုတ်ပြန်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် လျော့ကျရေး UNISDR ရဲ့ အစီရင်ခံစာအရ သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်များကြောင့် သေဆုံးသူအများဆုံးနိုင်ငံစာရင်းတွင် ဟေတီကထိပ်ဆုံး၌ရပ်တည်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကတတိယနေရာမှာရှိနေတယ်။ အဲဒီအစီရင်ခံစာမှာပဲ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆုံးရှုံးမှုတွေဟာ လူမှုစီးပွားဘဝတွေနဲ့ ဆက်စပ်တယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားတယ်။ လူမှုစီးပွားဘဝနိမ့်ကျလေ ဆုံးရှုံးမှုကြီးလေလို့ ပြောတာပါ။

လူထုကြီးအနေနဲ့ နေ့စဉ်နေထိုင်မှုဘဝအတွက် သွားရေးလာရေးမှာလည်း ယာဉ်အိုယာဉ်ဟောင်းတွေကိုပဲ အားကိုးကြရတယ်။ အိုဟောင်းရုံမက ယာဉ်စီးရေမလောက်ငတော့ စပြုံတိုးဝှေ့စီးကြ သွားကြရတယ်။ ဒါကြောင့် သဘောၤမှောက်ကားမှောက် သေရတာတွေလည်း မကြမကြာကြားနေရတယ်။

လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး အဖက်ဖက်က ချွတ်ချုံကျနေတယ်။ လူထုကြီးဟာ နေ့စဉ်နဲ့အမျှနာကျင်ခံစားနေကြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လူထုကြီးခံစားနေရတဲ့ ဒုက္ခအပေါင်းဟာ ရေးလို့ကုန်နိုင်ဖွယ် မရှိပါဘူး။ အခုအခြေအနေက တိုင်းပြည်ဖြစ်ရှုံး တိုင်းပြည်ရာမဝင်တဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်နေပါပြီ။ စစ် (၃) စစ် တရက် အသက်ပိုရှည်လေ လူထုကြီးက တရက် ပိုဒုက္ခရောက်လေပါ။

ချုပ်ရရင်တော့ ငြိမ်းချမ်းတဲ့၊ သာယာဝပြောတဲ့၊ တိုင်းရင်းသားအားလုံးတန်းတူအခွင့်အရေးရှိတဲ့ ပြည်ထောင်စုကို ထူထောင်ဖို့အတွက် အဓိကအဟန့်အတားက စစ် (၃) စစ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ် (၃) စစ် ဖျက်သိမ်းဖို့ဆိုရင် စစ်တပ်ကို အရင်ဆုံးပြုပြင်ပြောင်းလဲရမယ်။ လူထုအားနဲ့သာ ပြောင်းလဲနိုင်မယ်။ သေနတ်က လူထုကို အမိန့်ပေးတာ မဟုတ်ဘဲ လူထုက သေနတ်ကို အမိန့်ပေးတာဖြစ်အောင် ပြောင်းလဲရမှာ ဖြစ်ပါကြောင်း။

ကြည်ဝင်း
(အောက်တိုဘာ ၁၇၊ ၂၀၁၆)